Στις 8 Δεκεμβρίου τού ’80 δολοφονήθηκε ο Τζων Λένον στην Νέα Υόρκη, Όπως δολοφονήθηκε ο Παζολίνι στην Όστια, στις 2 Νοεμβρίου του ’75. Οι οργανωμένοι επιτήδειοι έβαλαν φαίνεται σκοπό να καθαρίσουν τον κόσμο από τα μεγάλα φίνα πνεύματα.
Το πρόβλημα είναι μελλοντικό — τι θα απογίνουν όλοι αυτοί οι ρινόκεροι; Θα πεθάνουν από το μικρό τους κρανίο όπως οι δεινόσαυροι;
Στο κείμενο πού ακολουθούν ο Τζων Λένον μιλάει σε δημοσιογράφους.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, 1971
Πολιτικοποιημένος ήμουνα πάντα. Και αντίθετος με το κατεστημένο. Είναι κάτι πού δεν μπορείς ν’ αποφύγεις αν έχεις μεγαλώσει όπως εγώ, βλέποντας την αστυνομία σαν τον φυσικό σου εχθρό και το στρατό σαν κάτι πού μαζεύει όλους τούς νέους και γυρνάει πίσω τούς μίσους, αφήνοντας τούς άλλους μισούς σκοτωμένους σέ ξένους τόπους. Είναι, ας πούμε, ένα βασικό, φυσικό χαρακτηριστικό τής εργατικής τάξης, αν και όσο μεγαλώνεις, κάνεις οικογένεια και αφήνεις το σύστημα να σέ καταπιεί αυτό το πράγμα αδυνατίζει.
Στη δική μου περίπτωση δεν έπαψα ποτέ να ασχολούμαι με την πολιτική. Κάποια περίοδο ίσως γύρω στο ’65-’66. όταν είχα στραφεί στο LSD και τη θρησκεία, το ενδιαφέρον μου για την πολιτική είχε κάπως υποχωρήσει. Όλη όμως αυτή ή ιστορία με τη θρησκεία δεν ήταν τίποτα άλλο από αντίδραση στην καταπίεση πού έφερνε η βρωμερή πραγματικότητα των Μπήτλσσούπερσταρ.
Σκεφτόμουνα: Ζωή είναι αυτή; Σίγουρα θα πρέπει να υπάρχει και κάτι άλλο. Δεν μπορεί να είναι έτσι.
Θα μπορούσα να πω πώς με τον τρόπο μου ήμουνα πάντα πολιτικοποιημένος. Από παιδί σατίριζα το σύστημα. Στο σχολείο, έγραφα μόνος μου ένα περιοδικό και το μοίραζα στους συμμαθητές μου. Είχα πάντα συνείδηση τής τάξης μου, γιατί ήξερα τι μου συμβαίνει και έβλεπα καθαρά την ταξική καταπίεση. ‘Ομολογώ πώς ήταν λάθος μου πού, μέσα στην παραζάλη τού κόσμου των Μπιτλς αυτό το ταξικό ένστικτο δεν εκφράστηκε. Για λίγο καιρό απομακρύνθηκα από την πραγματικότητα.
ΕΡ: Ποιος πιστεύεις ότι ήταν ό λόγος τής επιτυχίας σας;
Τότε νομίσαμε πώς τα καταφέραμε. Πιστέψαμε για λίγο πώς μπορείς να πετύχεις, έστω κι αν είσαι εργάτης. Τώρα πού το σκέφτομαι ξανά, βλέπω πώς είναι ή ίδια απάτη, όπως με τούς μαύρους πού τούς αφήνουμε να γίνουν πυγμάχοι, δρομείς ή καλλιτέχνες. Αυτές είναι οι επιλογές πού σου επιτρέπονται. Τώρα μπορείς να γίνεις και πόπ-στάρ. Αυτά λέω στο δίσκο μου «‘Ήρωας τής Εργατικής Τάξης». Όσοι όμως και να καταφέρουμε να γίνουμε πόπ-στάρ, το ταξικό σύστημα δεν αλλάζει διόλου. Τώρα βέβαια βλέπεις τούς νέους να γυρνάνε με μακριά μαλλιά και να φοράνε πολύχρωμα ρούχα. Τίποτα όμως δεν έχει αλλάξει στο σύστημα έκτος από ότι εμείς στολιστήκαμε λιγάκι, αφήνοντας ανενόχλητους τούς αλήτες τής εξουσίας.
ΕΡ: Πότε άρχισες να απομακρύνεσαι από το ρόλο που σού είχε επιβληθεί σαν ένας από τους Μπήτλς;
Προσπάθησα να αντιδράσω ακόμη κι όταν οι Μπιτλς ήταν στην κορυφή τής επιτυχίας. Το ίδιο έκανε και Τζορτζ Χάρισον. Κάθε φορά πού πηγαίναμε στην Αμερική ο Επστάιν (ο μάνατζερ των Μπιτλς) προσπαθούσε να μας εμποδίσει να πούμε έστω και μια λέξη για το Βιετνάμ. Ώσπου μια φορά εγώ κι ο Τζορτζ τού λέμε: «Άκου να δεις, όταν μας ρωτήσουν ξανά, θα πούμε πώς ό πόλεμος αυτός δεν μας αρέσει και πιστεύουμε πώς η Αμερική πρέπει να φύγει από το Βιετνάμ». Και το κάναμε. Να πεις κάτι τέτοιο την εποχή εκείνη ήταν ιδιαίτερα ριζοσπαστικό, όταν μάλιστα είσαι και ένας από τούς «Τέσσερις Υπέροχους».
Αυτή ήταν ή πρώτη ευκαιρία πού είχα να πω καθαρά τις απόψεις μου. Αισθανόμουν όμως πάντα καταπιεσμένος. Είμαστε όλοι τόσο καταπιεσμένοι πού δεν μπορούσαμε καν να εκφραστούμε έτσι πού ζούσαμε, μ’ αυτό τον παράλογο ρυθμό, σε περιοδεία συνέχεια, περιτυλιγμένοι με όνειρα και μύθους. Είναι πολύ δύσκολο όταν είσαι ο Καίσαρας και σού λένε όλοι, τί ωραίος πού είσαι, και σού προσφέρουν τα πάντα και όλες οι γυναίκες είναι δικές σου, είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγεις απ’ όλα αυτά και να πεις «Εντάξει. Αλλά εγώ δεν θέλω να είμαι βασιλιάς. Θέλω να είμαι αληθινός».
Όταν είπα λοιπόν ότι οι Μπήτλς είναι «μεγαλύτεροι απ’ το Χριστό» πιστεύω πώς κατά κάποιο τρόπο έκανα πάλι μια πολιτική δήλωση. Η κουβέντα μου αυτή αναποδογύρισε όλο το σκηνικό. Στην Αμερική παραλίγο να με σκοτώσουν. Φαντάσου δε, τί τραύμα δημιούργησε στα παιδιά που μάς λάτρευαν. Μέχρι τότε υπήρχε μεταξύ μας μια σιωπηρή συμφωνία να μην απαντάμε σέ λεπτές ερωτήσεις.
Εγώ όμως παρακολουθώντας από κοντά όλες τις πολιτικές εξελίξεις, ντρεπόμουν χωρίς εγώ να βγάζω λέξη. Στο τέλος ξέσπασα πιά γιατί δεν μπορούσα να παίξω άλλο το παιχνίδι, ήταν πάνω απ’’ τίς δυνάμεις μου.
Έτσι, κάθε φορά πού πηγαίναμε στην Αμερική τα πράγματα γινόντουσαν ακόμη πιο δύσκολα, καθώς μάλιστα ό πόλεμος συνεχιζότανε. Στο τέλος γίναμε κάτι σαν Δούρειος Ίππος, εμείς οι πιο πετυχημένοι να τραγουδάμε για σεξ και ναρκωτικά. Βέβαια, όταν αργότερα προσπάθησα να περάσω ακόμα σοβαρότερα πράγματα στα τραγούδια μας. άρχισαν να μάς μποϋκοτάρουν.
***
Σκέψεις και ιδέες – Γιώργος Χρονάς – Οδός Πανός τεύχος Νο 1
***
O Τζον Λένον, (9 Οκτωβρίου 1940 – 8 Δεκεμβρίου 1980), ήταν Άγγλος μουσικός και ιδρυτικό μέλος του συγκροτήματος των Beatles. Εκτός από την επιτυχημένη μουσική του σταδιοδρομία, διακρίθηκε επίσης ως ακτιβιστής του 20ου αιώνα, υιοθετώντας έντονη δράση σε κοινωνικά ζητήματα, ειδικότερα ως ηγετική μορφή του κινήματος ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Η μουσική του επηρέασε πολλούς δημιουργούς και θεωρείται από τους πιο δημοφιλείς και πολυδιασκευασμένους τραγουδοποιούς. Ως μέλος των Beatles, τα τραγούδια του αποτέλεσαν αφορμή για τη δημιουργία μια παγκόσμιας κίνησης εκδήλωσης θαυμασμού που ονομάστηκε Beatlemania. Μετά τη διάλυση των Beatles ακολούθησε ατομική πορεία στη δισκογραφία. Ανάμεσα στις κορυφαίες δημιουργίες του ανήκει το τραγούδι Imagine καθώς και το Give Peace a chance. Δολοφονήθηκε από κάποιον που θεωρήθηκε οπαδός του στις 8 Δεκεμβρίου 1980.\
______________________________________
Τραγουδοποιός, μουσικός, συγγραφέας και αγωνιστής της ειρήνης, που έγινε παγκόσμια γνωστός ως μέλος των Beatles.
Ο Τζον Ουίνστον Λένον (John Lennon) γεννήθηκε στο Λίβερπουλ στις 9 Οκτωβρίου 1940, κατά τη διάρκεια ενός βομβαρδισμού της πόλης από τη «Λουφτβάφε». Ο πατέρας του Άλφρεντ ήταν ναυτικός και η μητέρα του Τζούλια χορεύτρια σε τοπικά κλαμπ.
Το όνομα Τζον του δόθηκε προς τιμήν του παππού του και το Ουίνστον προς τιμήν του βρετανού πρωθυπουργού Γουίνστον Τσόρτσιλ.
Το όνομα Τζον του δόθηκε προς τιμήν του παππού του και το Ουίνστον προς τιμήν του βρετανού πρωθυπουργού Γουίνστον Τσόρτσιλ.
Μετά τον χωρισμό των γονιών του, ο νεαρός Τζον μεγάλωσε στο σπίτι της αυστηρής θείας του Μίμι και του άνδρα της Τζορτζ, που τον αγαπούσαν σαν δικό της παιδί. Μολονότι δεν ζούσε με τη μητέρα του, τη λάτρευε. Άλλωστε, ήταν εκείνη που του χάρισε την πρώτη του κιθάρα το 1957, ενθαρρύνοντάς τον να ασχοληθεί με τη μουσική. Ο θάνατός της σε τροχαίο το 1958 δεν ξεπεράστηκε ποτέ από τον Τζον και ήταν η αιτία που σφυρηλάτησε τη δυνατή του φιλία με έναν άλλο νεαρό, τον Πολ ΜακΚάρτνεϊ, που είχε χάσει τη μητέρα του από την επάρατο νόσο.
Ο Τζον αγαπούσε το γράψιμο και τη ζωγραφική, με το σχολείο να τον αφήνει μάλλον αδιάφορο. Φοίτησε στο κολέγιο Καλών Τεχνών του Λίβερπουλ, αλλά δεν υπήρξε ποτέ συνεπής σπουδαστής. Εκεί, όμως, γνώρισε την πρώτη του γυναίκα, τη Σίνθια Πάουελ, η οποία του χάρισε ένα παιδί, τον Τζούλιαν (1963). Ο Τζον ζούσε για τη μουσική και τον Μάρτιο του 1957 ίδρυσε την πρώτη του μπάντα, τους Quarrymen, που πήρε το όνομά της από το σχολείο, όπου φοιτούσε. Έπαιζαν σκιφλ, ένα είδος φολκ μουσικής με τζαζ και μπλουζ επιρροές.
Στις 6 Ιουλίου 1957 γνωρίζει τον Πολ ΜαΚάρτνεϊ, ο οποίος σύντομα γίνεται μέλος του συγκροτήματος, αφού ο πατέρας του διαθέτει το υπόγειο του σπιτιού για τις πρόβες των Quarrymen. Την εποχή αυτή ο Λένον γράφει και το πρώτο του τραγούδι «Hello Little Girl», που έγινε αργότερα επιτυχία με τους The Fourmost. Στο συγκρότημα καταφθάνει με συστάσεις του ΜακΚάρτνεϊ ο νεαρός κιθαρίστας Τζορτζ Χάρισον, που δίνει έναν πιο ροκ χαρακτήρα. Οι Quarrymen μετονομάζονται σε «Johnny and the Moondogs», με τον Λένον να έχει τον πρώτο λόγο, αλλά να μην είναι ικανοποιημένος από τον ήχο τους. Το καλοκαίρι του 1958 ηχογραφούν ένα δίσκο 45 στροφών, που περιέχει δύο τραγούδια, τη σύνθεση των Λένον / ΜακΚάρντεϊ «In Spite of Αll the Danger» και τη διασκευή του κομματιού του Μπαντ Χόλι «That' ll Be the Day».
Στα μέσα του 1959, η μπάντα του Λένον αλλάζει το όνομά της σε Beatles και αρχίζει εμφανίσεις στο Αμβούργο και στο κλαμπ του Λίβερπουλ, Cavern. Ήταν εκεί που τους ανακάλυψε ο Μπράιαν Έπσταϊν, ο πρώτος τους μάνατζερ, και στις 5 Οκτωβρίου 1962 κυκλοφορούν το παρθενικό τους σινγκλ «Love me Do». Η επιτυχία είναι μεγάλη. Οι Beatles εκτοξεύονται στην κορυφή και εν μια νυκτί μετατρέπονται σε ζωντανό θρύλο. Στα τραγούδια τους συνδυάζουν τη ρεαλιστική προσέγγιση και την εσωτερικότητα του Λένον, με την αισιόδοξη ματιά και το μελωδικό χάρισμα του ΜακΚάρτνεϊ. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Οι Μπιτλς ανάγουν το τρίλεπτο ποπ τραγούδι σε μορφή τέχνης.
Μετά τον θάνατο του Επστάιν αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτες σκιές στους Μπιτλς. Ο Μακάρτνεϊ επιζητεί να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, κάτι που δεν αρέσει στον Λένον, η ερωμένη του οποίου Γιόκο Όνο, αναμιγνύεται όλο και πιο πολύ στις υποθέσεις τους, προκαλώντας την αγανάκτηση των υπολοίπων. Έτσι είναι αναπόφευκτη η διάλυση του συγκροτήματος το 1970.
Από την εποχή των Μπιτλς, ο Τζον Λένον είχε ξεκινήσει την προσωπική του μουσική διαδρομή. Με τη συμμετοχή της Γιόκο Όνο ηχογράφησε τρεις δίσκους με πειραματική μουσική κι ένα live στο Τορόντο με τη νεοσύστατη μπάντα των Plastic Ono Band. Μετά τη διάλυση των Beatles και μέχρι τη δολοφονία του το 1981 κυκλοφόρησε μια σειρά άλμπουμ, που δεν έφθαναν στο δημιουργικό ύψος της μουσικής των «Σκαθαριών», αλλά παρουσίαζαν μεγάλο ενδιαφέρον και είχαν απήχηση στο μουσικόφιλο κοινό. Κορυφαία στιγμή υπήρξε αναμφισβήτητα το άλμπουμ Imagine (1971) και το ομώνυμο τραγούδι, που έγινε ο ύμνος του αντιπολεμικού κινήματος.
Στις 31 Αυγούστου 1971 ο Λένον μετακομίζει στη Νέα Υόρκη και δεν θα επιστρέψει ποτέ στην Αγγλία. Σύντομα θα αντιμετωπίσει προβλήματα με το αμερικανικό κράτος, καθώς ο πρόεδρος Νίξον ψάχνει τρόπο να τον απελάσει. Δεν του συγχωρεί ότι είναι ένα από τα ηγετικά στελέχη του αντιπολεμικού κινήματος, που μάχεται τη συμμετοχή των Αμερικανών στο Βιετνάμ. Με ευφάνταστους τρόπους και εκμεταλλευόμενος τα ΜΜΕ (Bed-In), προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη στην υπόθεση της παγκόσμιας ειρήνης. Ο Λένον βρίσκεται στο στόχαστρο και των πανίσχυρων εκκλησιαστικών οργανώσεων, που δεν ξεχνούν τη δήλωση του 1966, ότι «οι Μπιτλς είναι ανώτεροι από τον Θεό».
Το 1973 χωρίζει από τη Γιόκο και τα φτιάχνει για δύο χρόνια με την κινέζα γραμματέα του Μέι Παγκ. Τον Νοέμβριο του 1974 θα εμφανιστεί για τελευταία φορά επί σκηνής, συμμετέχοντας σε μια συναυλία του Έλτον Τζον στη Νέα Υόρκη. Το 1975 επανασυνδέεται με τη Γιόκο Όνο και στις 20 Μαρτίου παντρεύονται στο Γιβραλτάρ. Στις 9 Οκτωβρίου θα γεννηθεί ο γιος τους Σον. Ο Τζον εγκαταλείπει τη μουσική για να αφιερωθεί στη φροντίδα του νεογέννητου παιδιού του. Πέντε χρόνια αργότερα θα επιστρέψει δυναμικά στη μουσική, με το διπλό άλμπουμ «Double Fantasy», που θα αποτελέσει το κύκνειο άσμα της σύντομης, αλλά σπουδαίας καριέρας του.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1980 το νήμα της ζωής του κόπηκε από τις σφαίρες ενός θαυμαστή του, του Μαρκ Τσάπμαν, στον οποίον νωρίτερα είχε υπογράψει ένα αυτόγραφο πάνω στο νέο του άλμπουμ. Ο ίδιος, με το μακάβριο χιούμορ που τον διέκρινε, μας είχε προϊδεάσει για το τέλος του: «Να δείτε που θα πάω είτε από αεροπορικό ατύχημα, είτε από σφαίρα κάποιου τρελού θαυμαστή μου» είχε πει σε μια του συνέντευξη πριν από χρόνια.
Δισκογραφία
Άλμπουμς
Unfinished Music No.1: Two Virgins (1968) [ΗΠΑ: Νο124]
Unfinished Music No.2: Life with the Lions (1969) [ΗΠΑ: Νο174]
Wedding Album (1969) [ΗΠΑ: Νο178]
John Lennon/Plastic Ono Band (1970) [Μ.Β: Νο8, ΗΠΑ: Νο6,
Χρυσό]
Imagine (1971) [Μ.Β: Νο1, ΗΠΑ: Νο1, 2 φορές πλατινένιο]
Some Time in New York City (1972) [Μ.Β: Νο11, ΗΠΑ: Νο48]
Mind Games (1973) [Μ.Β: Νο13, ΗΠΑ: Νο9, Χρυσό]
Walls and Bridges (1974) [Μ.Β: Νο6, ΗΠΑ: Νο1, Χρυσό]
Rock 'n' Roll (1975) [Μ.Β: Νο6, ΗΠΑ: Νο6, Χρυσό]
Double Fantasy (1980) [Μ.Β: Νο1, ΗΠΑ: Νο1, 3 φορές πλατινένιο]
Milk and Honey (1984) [Μ.Β: Νο3, ΗΠΑ: Νο11, Χρυσό]
Συλλογές
Shaved Fish (1975) [Μ.Β: Νο8, ΗΠΑ: Νο 12, Πλατινένιο]
The John Lennon Collection (1982) [Μ.Β: Νο1, ΗΠΑ: Νο33, 3 φορές πλατινένιο]
Menlove Ave. (1986) [ΗΠΑ: Νο147]
Imagine: John Lennon (1988) [Μ.Β: Νο64, ΗΠΑ:Νο31, Χρυσό]
Lennon (4CD box set) (1990)
Lennon Legend: The Very Best of John Lennon (1997) [Μ.Β: Νο3, ΗΠΑ: Νο65, Χρυσό]
John Lennon Anthology (1998) [Μ.Β: Νο64, ΗΠΑ: Νο99, Χρυσό]
Wonsaponatime (1998) [Μ.Β:Νο76]
Acoustic (2004) [Μ.Β: Νο133, ΗΠΑ: Νο31]
Peace, Love & Truth (2005)
Working Class Hero: The Definitive Lennon (2005) [Μ.Β: Νο11, ΗΠΑ: Νο135]
The U.S. vs. John Lennon (2006)
Remember (2006)
Instant Karma (2007): Συλλογή της Διεθνούς Αμνηστίας για το Νταρφούρ, με διάφορους καλλιτέχνες και αποσπάσματα από τραγούδια του Λένον.
Ζωντανές Ηχογραφήσεις
Live Peace in Toronto (1969) [ΗΠΑ: Νο10]
Live in New York City (1986) [Μ.Β: Νο55, ΗΠΑ: Νο41, Χρυσό]
Live Peace in Toronto (2006)
Σινγκλς
Give Peace a Chance (1969) [Μ.Β: Νο2, ΗΠΑ: Νο14]
Cold Turkey (1969) [Μ.Β: Νο12, ΗΠΑ: Νο30]
Instant Karma! (1970) [Μ.Β: Νο4, ΗΠΑ: Νο3, Χρυσό]
Mother (1971) [ΗΠΑ:Νο43]
Power to the People (1971) [Μ.Β: Νο6, ΗΠΑ: Νο11]
Imagine (1971) [ΗΠΑ: Νο3]
Happy Xmas (War Is Over) (1971, 1972) [Μ.Β: Νο4]
Woman Is the Nigger of the World (1972) [ΗΠΑ: Νο57]
Mind Games(1973) [Μ.Β: Νο26, ΗΠΑ: Νο18]
Whatever Gets You Thru the Night (1974) [Μ.Β: Νο36, ΗΠΑ: Νο1]
Νο9 Dream(1975) [Μ.Β: Νο23, ΗΠΑ: Νο9]
Stand by Me (1975) [Μ.Β: Νο30, ΗΠΑ: Νο20]
Imagine (1975) [Μ.Β:Νο6]
(Just Like) Starting Over (1980) [Μ.Β: Νο1, ΗΠΑ: Νο1, Χρυσό]
Woman (1981) [Μ.Β: 1, ΗΠΑ: Νο2, Χρυσό]
Watching the Wheels (1981) [Μ.Β: Νο30, ΗΠΑ: Νο10]
Love (1982) [Μ.Β: Νο41]
Nobody Told Me (1984) [Μ.Β: Νο6, ΗΠΑ: Νο5]
Borrowed Time (1984) [Μ.Β: Νο32]
I'm Stepping Out (1984) [Μ.Β: Νο88, ΗΠΑ: Νο55]
Every Man has a Woman who Loves Him (1984)
Jealous Guy (1985) [Μ.Β: Νο65]
Jealous Guy (1988) [ΗΠΑ: Νο80]
ΕΙΠΕ...