Η 26 Φεβρουαρίου ήτο και αυτή προορισμένη ίνα δι’αίματος ποτισθώσιν οι λόφοι του Κατζιγκρίου και η πεδιάς της Τίρυνθος
Το κείμενο που ακολουθεί έχει δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Συνταγματικός Έλλην», που αποτέλεσε και το ιδεολογικό όργανο της Ναυπλιακής Επανάστασης. Η εφημερίδα κυκλοφόρησε από 5 Φεβρουαρίου έως 9 Μαρτίου 1862 σε 17 τεύχη και 1 παράρτημα. Η εφημερίδα έπαψε να κυκλοφορεί από την 10η Μαρτίου έως την 8η Απριλίου, που παραδόθηκε η πόλη.
Οι δημοσιεύσεις της περιελάμβαναν, ανακοινώσεις της Επιτροπής Ασφαλείας, ψηφίσματα δήμων της περιοχής, πληροφορίες για την εξέγερση κι άλλων πόλεων, ειδήσεις για τις μάχες (την έκβασή τους, τους νεκρούς, τους τραυματίες) και λοιπές συναφείς ειδήσεις.
Το κείμενο (τεύχος 15, στις 28/02/1862), αναφέρει μια στρατιωτική σύγκρουση που έλαβε χώρα στην περιοχή του Αργολικού πεδίου και ειδικότερα στις περιοχές Κατζίγκρι και Τίρυνθα.
Οι αμυνόμενες δυνάμεις της Ναυπλίας, μετατράπηκαν σε επιτηθέμενες προς τον αντεθνικό στρατό και η σύγκρουση κλιμακώθηκε μετά από μια βεβήλωση ιερού ναού στο χωριό Τζαφεράγα από τις αντιεθνικές δυνάμεις, γεγονός που προκάλεσε οργή και επιθυμία για εκδίκηση. Η μάχη που ακολούθησε στις 26 Φεβρουαρίου διήρκεσε τέσσερις ώρες στο Κατζίγκρι και δύο ώρες στην Τίρυνθα, με τις δυνάμεις της Ναυπλίας να επιτυγχάνουν σημαντικές νίκες. Οι απώλειες των αντιπάλων ήταν σημαντικές, ενώ οι δυνάμεις της Ναυπλίας υπέστησαν ελάχιστες απώλειες.
Τετέλεσται! Η άμυνα ως προείπομεν από της 21ης Φεβρουαρίου μετεβλήθη εις επίθεσιν ένα σχεδόν μήνα εστρατοπεδευμένος ο αντεθνικός στρατός εις το Αργολικόν πεδίον και άπαξ μόνον επιτεθείς και οπισθοδρομήσας με μέγιστη ζημιά του, ουδέν πλέον επιχείρησεν. Ο αρειμάνιος της Ναυπλίας στρατός, υπέρ τας δύο ήμισυ χιλιάδας αριθμούμενος, εκτός της πολιτοφυλακής, ήτις φρουρεί τας πόλεις Ναυπλίου και Πρόνοιας καθ’ εκάστην προκαλεί τους αντιπάλους του ίνα προβώσιν εις στην πόρθησιν, ουχί των φρουρίων, διότι πιστεύουμε ότι ουδέποτε θέλουσι το φανταστεί, αλλά των πέριξ θέσεων μας Αγίου Ηλία και Αρείας.
Πλην εις μάτην και δικαίως, διότι καταμέτρησαντες τας δυνάμεις των, μετά την ολοσχερή στρατολογία του στρατηγού της Καλαμπάκας και της αλώπεκος ήτοι του Γενναίου, εύρον ότι αυτές εισί πολύ κατώτεραι των ημετέρων.
Άφρονες επείσθητε ήδη, ότι το έθνος δεν σας ακολουθεί προς κατατρόπωσιν του ιερού εθνικού σκοπού μας. Ψευδείς σύμβουλοι του στέμματος, αναμένετε ευκρινεστέραν διαδήλωσιν του έθνους υπέρ των αρχών μας ή την εγκατάλειψιν. Ιερόσυλοι των θείων σκοπών μας, επιμένετε εισέτι δια να εξαπλωθεί ο εμφύλιος πόλεμος από άκρον εις άκρον της μικράς μεν την χώραν, μεγίστης δε την καρδίαν και τας φρένας Ελλάδος.
Εις μην δεν ήρκει ίνα σκεφτείτε ότι η Ανάσταση της Αργολίδας και της Τριπόλεως ή θέλει φέρει αίσια αποτελέσματα υπέρ αναγεννήσεως της Ελλάδος, και υπέρ του μέλλοντος ολοκλήρου της Ελληνικής Φυλής, ή το πυρ και ο σίδηρος θέλουσι καταστρέψει μέχρι ενός άπαντας. Το άσμα του αείμνηστου Ρήγα “καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνους σκλαβιά και φυλακή” νομίζετε ότι θέλεις ελησμονήθη από τους Έλληνας. Όχι και ας τρέμωσιν οι αίτιοι.
Αλλά η οργή μας παρέσυρε, δεν πρόκειται περί πολιτικής κατηγορίας, δεν σκοπεύομεν ίνα σας συνετίσωμεν αλλά μόνον να διηγηθώμεν ότι αίμα ελληνικόν εις τον αργολικό πεδίον χύνεται. Η 26 Φεβρουαρίου ήτο και αυτή προορισμένη ίνα δι’αίματος ποτισθώσιν οι λόφοι του Κατζιγκρίου και η πεδιάς της Τίρυνθος, η επίθεσις εγένετο παρ’ ημών κατά του σκυλολογίου του Χατζηπέτρου, αν και εσκοπεύουμεν να μιμηθώμεν την απραξία των, πλην η είδησις ότι το σκυλολόγιoν τούτο υπό τον αντίχριστο Μήντζαν εισβολόν δια νυκτός εις το άφρακτον και άοπλον χωρίον Τζαφέραγα εβεβήλωσε τον εκεί ιερόν ναόν κατακερματίσαν τας εικόνας και αφαίρεσαν ότι πολύτιμον ιερόν σκεύος είχεν, η είδησις λέγομεν αύτη έκαμε τον δεκαετή παίδα και τον όγδοηκοντούτη γέροντα να διψάσει αίματος εχθρικού, αίματος ιερόσυλου, και ιδού φωναί πανταχόθεν ακουόμεναι, εκδίκησιν κατά των εχθρών της πίστεως και της πατρίδος, κατά των ιερόσυλων. Η σύνεσις δεν κυβερνά, η φιλανθρωπία σιγά, ζητούνται οι εχθροί εις το ιεροσυληθέν χωρίον αλλά οι ανίεροι εισίν και δειλοί. Την αυτήν νύχτα επιβιβάστηκαν εις τα ατμόπλοια και ανεχώρησαν την οδό του αντιχρίστου ακολουθούντες.
Οι εν Κατζικρίω εισίν οι σύντροφοι των λέγουσιν έτεροι, εμπρός ίνα πίωμεν το αίμα τους, και πάραυτα σώμα επιθετικόν σχηματισθέν από εθελοντάς, αλλότριον των τακτικών φρουρών του Αγίου Ηλία και Αρείας, αναχωρεί εκ διαλειμμάτων της μικράς φάλαγγας.
Οι εχθροί εις την θέαν τούτων έντρομοι καταλαμβάνουσι τους περί το Κατζιγκρίον λόφους, ακροβολίζονται και οπισθοχωρούσιν, οι ημέτεροι ζητούσι να τους καταβιβάσωσιν εις την πεδιάδα, αλλ’ ούτοι, κηνυγούμενοι καταφεύγουσιν εντός του χωρίου, το οποίον παραλίγον να καταληφθή άν ισχυρά επικουρία εις δύω φάλαγγας δεν εφικνείτο εκ Κορίνθου.
Αλλ’ ώ τακτικε αντίπαλε στρατέ, γνωρίζει την βεβήλωσιν του ιερού ναού εν Τζαφέραγα και εξακολουθείς να υπερασπίζησαι τους αντιχρήστους τούτους. Ουχί βέβαια. Άλλως συ αυτός ήθελες διεκδικήσει την ιερότητα της ανατολικής πίστεως, πλην οι ημέτεροι δεν αποκάμνουσιν αλλ’ εξακολουθούσι πεισματωδώς την μάχην, νέαι φάλαγγες εξέρχονται εκ της Τίρυνθος ίνα τρεξωσιν εις επικουρίαν των εις Κατζίγκριον μαχόμενων αντιχρίστων, δεν σας επιτρέπωμεν να προχωρήσητε τους απαντά ο αράπης της Γλυκιάς ( κανόνιον των 24 λίτρων) δεν σας επιτρέπωμεν να προχωρήσητε, τους απαντώσι οι φρουροί του μύλου του Ταμπακοπούλου και του Αγίου Ηλία, δεν σας επιτρέπομεν να εξέλθητε της Τίρυνθος τους απαντώσι τέλος οι αρειμάνιοι πολίται της Ναυπλίας και Προνοίας, και με ιαχάς τους απωθούσι και τους κλείουσι εντός των σκηνωμάτων των, τούτ’ αυτό συνέβη και εις Κατζίγκριον, ότε της νυκτός προϊούσης απεσύρθησαν εξ αμφοτέρων των μερών οι ημέτεροι εις τα ίδια, εν άκρα ησυχία. Τοιαύτην αρχήν και τοιούτον τέλος έλαβεν η μάχη της 26ης διαρκέσασα εις μεν το Κατζίγκρι 4 περίπου ώρας, εις δε την Τίρυνθον δύο, τα δε καταιματωμένα δύο πεδία της μάχης ομολογούσι περί της σφαγής.
Αναμέναμεν σημαντικάς και δια τους ημέτερους ζημίας, αναλογίζοντες το πεισματώδες της τοιαύτης μάχης, αλλά ο ύψιστος θεός την ιερότητα του σκοπού μας γινώσκων μας ετήρησεν άτρωτους, εκτός τριών λίαν ελαφρώς πληγοθέντων, των αντιπάλων οι χαμοί εισίν ικανοί, διότι πολλά πτώματα κατά την επάνοδον μας απητήσαμεν, αν και νύκτα, εξ ών αν ήτο ενός λοχίου, έτερον ενός στρατιώτου, και τινα εκ των του σκυλολογίου του Χατζηπέτρου.
Οι ιερείς των χωρίων και της Ναυπλίας προκαλούσι σταυροφιορίας κατά των ιεροσύλων, το πιστόν ποίμνιον του Χριστού σωρηδόν προστρέχει καταγραφόμενον, η δε Ιερά σύνοδος μας σιγώσα θέλει ανεχθή την τοιαύτην των ναών βεβήλωσιν. Ας ίδωμεν.