Οι διαστάσεις, τα ενεργά και τα μη ενεργά στην οικιστική ζώνη, τα ρίχτερ που μπορούν να δώσουν. Μιλούν στην «Κ» ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Αθανάσιος Γκανάς, ο καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος και ο καθηγητής Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών στο ΕΚΠΑ, Ευθύμης Λέκκας
Οι δύο σεισμικές δονήσεις που σημειώθηκαν χθες το απόγευμα στην Αθήνα, στην περιοχή του Χαλανδρίου, μεγέθους 2,3 και 2,8 Ρίχτερ, μπορεί να ήταν ασθενείς, κατάφεραν όμως να σηκώσουν πολλή σκόνη στα κοινωνικά δίκτυα, καθώς οι κάτοικοι των περιοχών από την Αγία Παρασκευή έως το Νέο Ψυχικό και το βόρειο κέντρο της Αθήνας, ανέφεραν πως τις αισθάνθηκαν ως «κανονικούς», μεγάλους σεισμούς.
Το επίκεντρο των σεισμών ήταν 3 χλμ. νοτιοδυτικά του Χαλανδρίου, με εστιακό βάθος στα 6,3 χλμ.
«Σημειώθηκαν συνολικά εννέα ασθενείς δονήσεις. Το ρήγμα που τις έδωσε βρίσκεται μεταξύ Κάτω Χαλανδρίου και Νέου Ψυχικού» εξηγεί στην «Κ» ο Αθανάσιος Γκανάς, διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.
Συνεχίζοντας να δίνει το προφίλ του ρήγματος, ο κ. Γκανάς σημειώνει «πως η πρώτη μελέτη της διάταξης των επίκεντρων αυτών των μικρών σεισμών, δείχνει ένα ρήγμα με κατεύθυνση βορειοδυτική-νοτιοανατολική, βάθους 6-8 χιλιομέτρων».
«Στον στερεό φλοιό της Αττικής υπάρχουν δεκάδες τέτοια μικρά ρήγματα με διαστάσεις μικρότερες από 1 χιλιόμετρο. Δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για να πούμε πόσα πολλά είναι. Δεν έχουν επιφανειακή έκφραση, δεν εμφανίζονται δηλαδή στην επιφάνεια», εξηγεί ο κ. Γκανάς.
![](https://www.kathimerini.gr/wp-content/uploads/2024/12/NOAFAULTs-Attica-Map-1.jpg?1734015640028)
Στο γράφημα απεικονίζονται: (δηλαδή τα ενεργά που έχουν σπάσει με μεγάλο σεισμό, ο οποίος έχει δώσει εδαφικές διαρρήξεις η άλλα γεωδυναμικά φαινόμενα για τα οποία είμαστε βέβαιοι ότι μπορούμε να τα αποδώσουμε σε αυτό, π.χ. 1981 Αλκυονίδες) – Τα βέλη δείχνουν τη διεύθυνση εφελκυσμού του στερεού φλοιού – Με κίτρινο κύκλο η χθεσινή ακολουθία (11 Δεκεμβρίου 2024) – Με μαύρους κύκλους οι σεισμοί το τελευταίο 48άωρο.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, το συγκεκριμένο ρήγμα είχε να ενεργοποιηθεί 20 χρόνια. Η τελευταία φορά που ένα ρήγμα δραστηριοποιήθηκε σε αυτή την ευρύτερη περιοχή ήταν στις 30/05/2013 με έναν σεισμό μεγέθους 2 Ρίχτερ, με επίκεντρο το Γουδί και με εστιακό βάθος 2 χιλιόμετρα.
«Οι ασθενείς δονήσεις έγιναν αρκετά αισθητές από μερίδα κατοίκων της πόλης λόγω της εγγύτητας ρηγμάτων σαν κι αυτό, με τμήματα των πολεοδομικών συγκροτημάτων» εξηγεί ο κ. Γκανάς.
Η σεισμικά «ήσυχη» Αττική
Με τη σειρά του, ο καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, λέει στην «Κ» πως ένας σεισμός των 2,8 Ρίχτερ προέρχεται από ένα ρήγμα «μη άξιο λόγου, μήκους 200-300 μέτρων».
«Στον ελληνικό χώρο έχουμε εκατοντάδες τέτοια» σημειώνει, προσθέτοντας πως «όταν βρίσκεσαι πολύ κοντά στο επίκεντρο νιώθεις έντονα τον σεισμό που δίνει ένα τέτοιο ρήγμα. Είναι σαν να βάζεις το χέρι σου δίπλα από ένα αναμμένο σπίρτο. Η φλόγα είναι αμελητέα αλλά το χέρι θα ζεσταθεί».
Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τον κ. Παπαζάχο, «η Αττική είναι από τις πιο ήσυχες σεισμικά περιοχές και αναφέρομαι συγκεκριμένα στην κεντρική και νότια Αττική. Η περιοχή αυτή συνδέεται με το κομμάτι των δυτικών Κυκλάδων, ένα κομμάτι σεισμικά σταθερό, το οποίο παρουσιάζει μικρή σεισμικότητα σε μεγάλες περιόδους επανάληψης. Σεισμοί δηλαδή σε αραιά διαστήματα. Γενικά μιλώντας οι σεισμοί είναι πιο μικροί και πιο σπάνιοι στην Αττική σε σχέση με άλλα μέρη της Ελλάδας».
Η Αθήνα δεν μπορεί δηλαδή, σύμφωνα με τον κ. Παπαζάχο, να «δώσει» έναν σεισμό μεγέθους 7 Ρίχτερ. Το ανώτατο όριό της φαίνεται πως είναι τα 6 Ρίχτερ.
Αντίθετα, η βόρεια και η δυτική Αττική (προς Βοιωτία και προς Κορινθιακό Κόλπο), το δυτικό κομμάτι του Σαρωνικού, Ωρωπός, Πλαταιές, βόρεια από τα Μέγαρα κ.τ.λ., είναι περιοχές ικανές να δώσουν και πιο μεγάλους σεισμούς.
Οι τρεις κατηγορίες ρηγμάτων της Αττικής
Το ήσυχο σεισμικά προφίλ της Αττικής περιγράφει και ο Ευθύμης Λέκκας, καθηγητής Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών στο ΕΚΠΑ.
Οσον αφορά τα μικρά ρήγματα σαν αυτά που έδωσαν τους δύο χθεσινούς σεισμούς, ο κ. Λέκκας λέει πως βρίσκονται θαμμένα στο υπόβαθρο. «Αυτά τα ρήγματα δεν μπορούν να δώσουν σεισμό πάνω από 3 Ρίχτερ» ξεκαθαρίζει.
Ακολουθεί μια επόμενη κατηγορία ρηγμάτων, η δυναμικότητα των οποίων μπορεί να φτάσει στην ανώτατη τιμή των 4, 5 Ρίχτερ. Τέτοια ρήγματα υπάρχουν για παράδειγμα στα Μεσόγεια και στην Ελευσίνα.
Οσο για το βασικό ρήγμα μέσα στην οικιστική ζώνη της Αττικής, αυτό δεν είναι άλλο από το γνωστό ρήγμα της Πάρνηθας, μήκους 20 έως 25 χιλιομέρτων. «Ξεκινάει από το ύψος της Μάνδρας και φτάνει μέχρι την Πεντέλη. Είναι ένα βόρειο ρήγμα με κατεύθυνση Ανατολή-Δύση. Το είδαμε σε πλήρη ενεργοποίηση το 1999 και σε μικρότερο βαθμό το 2019» λέει ο κ. Λέκκας. Αναφορικά με το ρήγμα του Κηφισού, το οποίο ξεκινά από την εκβολή του ποταμού και φτάνει στην Πάρνηθα, σημειώνει ότι «η συζήτηση συνεχίζεται για το αν αυτό είναι ρήγμα ενεργό ή όχι. Απ’ ό,τι φαίνεται, και όπως προσωπικά πιστεύω, δεν είναι ενεργό» καταλήγει.