Για να είμαι ειλικρινής, θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό που ανακάλυψα σχεδόν αμέσως τη μαγεία του πρώτου μυθιστορήματος του συγγραφέα Τεύκρου Μιχαηλίδη με τον πρωτότυπο τίτλο «Πυθαγόρεια εγκλήματα». Όποιος το έχει διαβάσει, γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι πρόκειται για ένα ασυνήθιστο αστυνομικό μυθιστόρημα. Δεν υπάρχει όμοιό του, είναι πραγματικά μοναδικό. Ο συγγραφέας στην πρώτη του κιόλας απόπειρα, κατορθώνει να συνδυάσει επιτυχώς τα νουάρ στοιχεία με τα μαθηματικά, περιέχοντας ταυτόχρονα πολλά ιστορικά στοιχεία. Κάνοντας ωραία χρήση της γλώσσας σε συνδυασμό με τη άκρως πρωτότυπη ιστορία, ο αναγνώστης εισέρχεται στην εποχή της Μπελ Επόκ, μέσω της εξιστόρησης των προσωπικών ιστοριών των δύο βασικών χαρακτήρων της υπόθεσης. Τι συνέβη, τελικά, στον Στέφανο Κανταρτζή; Το ερώτημα δεν είναι τόσο απλό και η απάντηση περιέχει πολλά φιλοσοφικά στοιχεία.
Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης θυμάται τις ημέρες που έγραφε τα «Πυθαγόρεια εγκλήματα» και μας εξιστορεί ενδιαφέρουσες ιστορίες.
· Το 2006 κυκλοφόρησε το πρώτο σας μυθιστόρημα με το τίτλο «Πυθαγόρεια εγκλήματα». Τι θυμάστε από εκείνη την περίοδο;
Ήταν μια περίοδος γενικής ευφορίας. Κοιμόμασταν πάνω στις δάφνες της Ολυμπιάδας· οι περισσότεροι δεν υποπτεύονταν την καταστροφή που θα έφερνε μέσα σε λίγα χρόνια η ολυμπιακή ασυδοσία. Στενεύοντας τον κύκλο, θυμάμαι ακόμα τα πρώτα βήματα του «Θαλής+Φίλοι», το συνέδριο στο Μουσείο Μπενάκη, την πρώτη καλοκαιρινή συνάντηση «Ιστορίες αγνώστων» στην Πάρο, τις πρώτες λέσχες ανάγνωσης.
· Τι ήταν, λοιπόν, εκείνο που αρχικά σας παρακίνησε να γράψετε;
Η επιθυμία να γράψω μια «μαθηματική» ιστορία ήταν παλιά. Σκόρπια κομμάτια από τα Πυθαγόρεια Εγκλήματα είχαν γεννηθεί ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια σε βεγγέρες, σε ταβέρνες, σε καταστρώματα καραβιών. Υποθέτω πως, χωρίς να το καταλάβω, είχε ωριμάσει μέσα μου η ιδέα ενός μυθιστορήματος. Σίγουρα η απήχηση που είχαν τα Μαθηματικά Επίκαιρα, μια συλλογή δοκιμίων όπου διάβαζα με «μαθηματικό μάτι» την επικαιρότητα, αποτέλεσε σημαντική ενθάρρυνση.
· Εκείνη την περίοδο, το ελληνικό αναγνωστικό κοινό ανακάλυπτε σταδιακά τη σουηδική σχολή, ενώ εξίσου δημοφιλές ήταν και το μεσογειακό νουάρ. Ποιοι ήταν οι λόγοι που σας οδήγησαν να γράψετε αστυνομικό μυθιστόρημα με έντονο μαθηματικό άρωμα;
Αν επιχειρούσα να χαρακτηρίσω τα «Πυθαγόρεια Εγκλήματα» θα έλεγα ότι είναι κατά βάση ένα μαθηματικό – ιστορικό αφήγημα. Φυσικά οι δύο φόνοι που αλληλοεπιδρούν – ίσως ο σωστός όρος είναι διαλέγονται – δια μέσου 23 αιώνων δεν μπορεί παρά να εντάξει το βιβλίο και στα αστυνομικά. Ωστόσο η αστυνομική φόρμα ήταν περισσότερο ένα λειτουργικό μέσο για να διατάξω το υλικό μου παρά ο στόχος μου. Δεν νομίζω λοιπόν ότι τα Πυθαγόρεια Εγκλήματα επηρεάστηκαν από την αστυνομική λογοτεχνία της εποχής τους.
· Θυμόσαστε ποια βιβλία διαβάζατε τότε;
Αθηνά Κακούρη (Πριμαρόλια – Θέκλη), Λία Μεγάλου Σεφεριάδη (Σαν το μετάξι, Γλυκιά καλοκαιριάτικη βραδιά), Γερτρούδη Στάιν (Η αυτοβιογραφία της Άλις Τόκλας). Από αστυνομικά διάβαζα P. D. James, Ellis Peters (μοναχός Κάντφελ) και Καμιλιέρι. Διάβαζα ακόμα πολλά βιβλία για να φωτίσω διάφορες πλευρές των υπό εκκόλαψη Πυθαγόρειων Εγκλημάτων.
· Ως νέος συγγραφέας, τότε, θέλατε να δώσετε περισσότερο έμφαση στη μορφή του κειμένου ή στη πλοκή της ιστορίας;
Πιστεύω ότι με ενδιέφερε περισσότερο η πλοκή παρά η μορφή. Βέβαια, όπως μας δίδαξε η Τζέιν Ώστεν αυτό που διακρίνει τη λογοτεχνία από την απλή αφήγηση είναι κυρίως η μορφή.
· Υπάρχει κάποια ιστορία που αξίζει να μάθει τώρα το αναγνωστικό κοινό;
Δεν ξέρω αν αξίζει, αλλά αυτή η λεπτομέρεια δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή: Οι δυο κεντρικοί ήρωες, ο Στέφανος Κανταρτζής και ο Μιχαήλ Ιγερινός γνωρίστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο Μαθηματικών του 1900. Στην παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα, ανέφερα ότι δεν γνωρίζω αν υπήρξαν πράγματι Έλληνες που παρακολούθησαν αυτό το συνέδριο. Τότε έλαβε το λόγο η κυρία Χριστίνα Φίλη, καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο, και μας ενημέρωσε ότι όντως υπήρξε ένας Έλληνας που συμμετείχε στο συνέδριο και ότι ονομαζόταν… Στέφανος. Το περίεργο είναι πως το επίθετό του ήταν Στέφανος ενώ το μικρό του ήταν Κυπάρισσος. Πολλά χρόνια αργότερα βρήκα τα πρακτικά του συνεδρίου και επαλήθευσα ότι όντως ο Έλληνας μαθηματικός Κυπάρισσος Στέφανος συμμετείχε στο συνέδριο.
· Ποια είναι τα σοβαρότερα λάθη που κάνατε τότε και ξέρετε τώρα ότι δεν πρέπει να τα επαναλάβετε;
Δεν έχω αντιληφθεί και κανένας δεν μου υπέδειξε κάποιο σοβαρό λάθος.
· Έχετε να πείτε κάτι ιδιαίτερο στους νέους συγγραφείς τώρα;
Δεν νομίζω ότι έχω κατακτήσει κάποια σοφία που να μου επιτρέπει να δίνω συμβουλές. Ίσως μονάχα ένα σχόλιο: γράφουμε γιατί το έχουμε ανάγκη. Αν τύχει η δουλειά μας να συγκινήσει κάποιους αναγνώστες, καλώς. Αν όχι, δεν πειράζει. Η προσωπική χαρά του γραψίματος μένει.
·Ο επίλογος δικός σας.
Γράφω γιατί αυτό με διασκεδάζει, με βοηθά να ταξιδεύω στο χώρο και το χρόνο, μου δίνει την ευκαιρία να διοχετεύσω τη χαρά και την οργή μου, την αγάπη και το μίσος μου. Γράφω γιατί αυτό με βοηθά να περνάω καλά.
Ευχαριστώ πολύ