Παρότι γύρω από το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για τα ζώα συντροφιάς έχει καλλιεργηθεί ο μύθος του «θετικού» νομοθετήματος, υπάρχουν πολλές αρνητικές πλευρές που δεν έχουν αναδειχθεί όσο πρέπει από το φιλοζωικό κίνημα.
Το άρθρο της Δέσποινας Σπανούδη που αναδημοσιεύουμε από το blog της είναι αρκετά ενημερωτικό και αξίζει να το διαβάσουμε:Σε διαβούλευση ως τις 20/5 το νομοσχέδιο που υποσχέθηκε η κυβέρνηση ότι θα αντιμετωπίσει το τεράστιο πρόβλημα που παρουσιάζει η χώρα σε σχέση με τα ζώα συντροφιάς δηλαδή κυρίως με τους σκύλους και τις γάτες.
Ένα πρόβλημα που συνοψίζεται :
- σε ένα πάρα πολύ μεγάλο αριθμό αδέσποτων ζώων, τα οποία αδυνατούν να διαχειριστούν οι Δήμοι που έχουν τυπικά την αρμοδιότητα, ιδιαίτερα στην επαρχία
- σε μεγάλο αριθμό κακοποιήσεων που ξεκινούν από το δέσιμο των σκύλων και τις ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσής τους και φτάνουν στις πολύ συχνές φόλες ή στο βασανισμό τους
Το νέο νομοσχέδιο προσπάθησε να κλείσει το μάτι σε όλες τις ενδιαφερόμενες και συχνά αντιτιθέμενες ομάδες πίεσης (Δήμους, κυνηγούς, φιλόζωους, κτηνιάτρους και γεωπόνους κλπ) και σε κάποιο βαθμό τα κατάφερε. Έφερε ένα νομοθέτημα το οποίο όλοι ελπίζουν ότι θα «βελτιώσουν» γιατί βλέπουν κάτι από αυτά που επιδίωξαν. Ωστόσο όχι μόνο είναι ιδιαίτερα προβληματικό αλλά κινδυνεύει να αλλάξει συνολικά το τοπίο προς το πολύ χειρότερο.
Συγκεκριμένα:
1. Η βασική πρόνοια του νέου νομοσχεδίου για τη μείωση των αδέσποτων είναι η υποχρεωτική στείρωση των δεσποζόμενων. Είναιμια πάγια θέση όλων των ενεργών φιλόζωων της χώρας, που βλέπουν καθημερινά ποια είναι η αστείρευτη πηγή των αδέσποτων της χώρας: οι ανεξέλεγκτες γεννήσεις των δεσποζόμενων που ακολουθούνται είτε με θανάτωση είτε με εγκατάλειψη των μικρών συχνά μαζί και με τη μητέρα τους. Ωστόσο προκειμένου να παρηγορηθούν όσοι αντιδρούσαν σε αυτή την πρόβλεψη – οι πιο οργανωμένες και συμπαγείς ομάδες είναι κυνηγοί και παράνομοι εκτροφείς- η πρόβλεψη παραπέμφθηκε στις καλένδες.[1] Μετά από δύο χρόνια και βλέπουμε, ενώ προς το τέλος του νόμου μπήκε και άρθρο που άνοιξε παράθυρο και για εξαιρέσεις.[2]
2. Μια δεύτερη πηγή, είναι οι γεννήσεις των ίδιων των αδέσποτων, που αντιμετωπίζονται μερικώς τα τελευταία χρόνια με προγράμματα στειρώσεων των Δήμων αλλά και φιλόζωων. Οι στειρώσεις αδέσποτων, όπως και όλη η διαχείρισή τους δηλαδή τροφές, θεραπείες, διάσωση των μικρών που πετιούνται από γέννες δεσποζόμενων, προώθηση υιοθεσιών κλπ απαιτούν οργάνωση και χρήματα. Μέχρι τώρα τα χρήματα μπαίνουν κατά βάση είτε από τον περιορισμένο προϋπολογισμό των ίδιων των Δήμων (και όχι από κρατικές επιχορηγήσεις όπως εσφαλμένα διαδίδεται) είτε από τις τσέπες των φιλόζωων από τους οποίους μπαίνει και η περισσότερη αφιλοκερδής δουλειά για το τάισμα, την περισυλλογή για στείρωση ή για περίθαλψη και την προώθηση των υιοθεσιών. Το νέο νομοσχέδιο υπόσχεται χρηματοδοτήσεις … αλλά δυστυχώς δεν τις προσδιορίζει[3]. Η μόνη συγκεκριμένη χρηματοδότηση είναι η είσπραξη προστίμων τα οποία αυξάνονται. Όμως χωρίς πρόβλεψη για νέους μηχανισμούς ελέγχου όπως π.χ. κάποιο ειδικό σώμα ή ειδικό γραφείο στα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα, αυτές οι προβλέψεις θα παραμείνουν απλώς προβλέψεις και τα εισπραττόμενα πρόστιμα ελάχιστα.
3. Τούτων δοθέντων, το νομοσχέδιο είναι πολύ συγκεκριμένο σε κάποιες εξαιρετικά προβληματικές προβλέψεις. Η μια αφορά τον μόνιμο εγκλεισμό στα καταφύγια[4] και η άλλη την εμπλοκή στις υιοθεσίες.
3.1. Η περισυλλογή αδέσποτων από την υφιστάμενη νομοθεσία επιτρέπεται μόνο προκειμένου να στειρωθούν ή να θεραπευτούν και στη συνέχεια να επανενταχθούν άμεσα. Ο μόνιμος εγκλεισμός στα καταφύγια, απαγορεύεται ρητά όχι μόνο γιατί είναι πρόδηλα βασανιστικός για τα ζώα, αλλά γιατί είναι και μη ρεαλιστικός στην περίπτωση της χώρας μας. Πόσα εκατομμύρια ζώα να κλειστούν σε καταφύγια και τι νόημα έχει, στο βαθμό που καθημερινά πετιούνται χιλιάδες νέα μικρά στο δρόμο;
Η ανατροπή που επιχειρεί το νομοσχέδιο θα έχει ολέθρια αποτελέσματα. Θα επιδεινώσει το αυθαίρετο στοίβαγμα ζώων που «ενοχλούν» και που ακόμη και σήμερα συμβαίνει σε αρκετούς Δήμους παρότι απαγορεύεται. Θα οδηγήσει μοιραία στην «λύση» της ευθανασίας, ένα παράθυρο, που επίσης ανοίγει το νέο νομοσχέδιο[5] σε σχέση με την υπάρχουσα νομοθεσία και που στο μέλλον, όταν οι Δήμοι θα αδυνατούν να διαχειριστούν τα αδέσποτα στα νέα καταφύγια που θα φτιάξουν θα ανοίξει ίσως και διάπλατα. Δυσμενής για τα ζώα είναι και η πρόβλεψη για τα διαδημοτικά καταφύγια ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με το γεγονός ότι εντός του αστικού ιστού δεν προβλέπεται καμία δυνατότητα ούτε για μικρές δομές φιλοξενίας για λίγα ζώα π.χ. σε μεγάλα πάρκα- άλση που εξασφαλίζουν την άμεση προσέγγιση εθελοντών αλλά και ενδιαφερόμενων για παροχή βοήθειας, σχολική εκπαίδευση, υιοθεσία. Τα μεγάλα διαδημοτικά καταφύγια στα πρότυπα του ΔΙΚΕΠΑΖ ή του ΣΥΠΠΑΖΑΘ, δεν ελέγχονται ούτε από τους Δήμους ούτε πολύ περισσότερο από τους φιλόζωους και μέχρι τώρα έχουν λειτουργήσει με προβλήματα.
3.2 Σήμερα σχεδόν όλες οι υιοθεσίες αδέσποτων γίνονται με την προσπάθεια φιλόζωων ανάμεσα στους οποίους και πολιτών που χωρίς να είναι μέλη συλλόγων, προωθούν για υιοθεσία ζώα που έτυχε να βρουν και συχνά επιβαρύνονται και με το κόστος της προσωρινής φιλοξενίας, εμβολιασμού, σήμανσης, μεταφοράς κλπ. Η δυνατότητα αυτή πρακτικά κλειδώνει με το νέο νομοσχέδιο που σαφώς προβλέπει ότι οποιοδήποτε ζώο βρεθεί πρέπει να παραδοθεί είτε σε Δήμο είτε σε φιλοζωική[6]. Στο βαθμό που στο ορατό τουλάχιστον μέλλον τα αδέσποτα θα συνεχίσουν να είναι εκατομμύρια και οι δυνατότητες των Δήμων και των φιλοζωικών πεπερασμένες, η απαγόρευση αυτή σημαίνει ότι πρακτικά θα βουλιάξουν όλες οι δομές φιλοξενίας ενώ Δήμοι και φιλοζωικές θα βρεθούν σε απόγνωση. Κατά ένα μέρος η απαγόρευση φυσικά θα αγνοηθεί, βάζοντας όμως σε καθεστώς παρανομίας, ανιδιοτελείς φιλοζωικές δραστηριότητες με πολύ μεγάλο και θετικό αποτέλεσμα. Ενδεικτικό των βαρών που επωμίζονται οι εντελώς απροετοίμαστοι Δήμοι, είναι η υποχρέωση να παραλαμβάνουν άμεσα κουτάβια, γατάκια ή ενήλικα ζώα που θα τους παραδίδουν οι πολίτες.
Για μια σειρά άλλα σημαντικά θέματα, όπως την ίδρυση δημοτικών κτηνιατρείων, την επιδότηση της στείρωσης και της περίθαλψης για συγκεκριμένες κατηγορίες ιδιοκτητών ζώων, την φιλοζωική ενημέρωση, το κλείσιμο των χιλιάδων παράνομων εκτροφείων το νομοσχέδιο είτε παραμένει ασαφές, είτε παραπέμπει στους Δήμους (που δεν έχουν τα μέσα), στα πρόστιμα (που δεν επιβάλλονται) και φυσικά στην ατομική ευθύνη του καθενός και της καθεμιάς που καλείται μόνιμα να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Αόριστες είναι οι προβλέψεις και για πιο απλά θέματα όπως το δέσιμο των σκύλων που αποτελεί πολύ διαδεδομένη πρακτική, τη χρήση κολάρων ηλεκτροσόκ για την «εκπαίδευση» ενώ δεν λείπουν και οι κακές προβλέψεις όπως το να επιστρέφεται το ζώο στο βασανιστή του επειδή πλήρωσε για τη θεραπεία[7].
Συνολικά το νέο νομοσχέδιο, είναι μια επικίνδυνη εξέλιξη που δυστυχώς δεν έχει γίνει αντιληπτή, λόγω μιας καλής επικοινωνιακής μεθόδευσης που προηγήθηκε. Αν κάτι χρειάζεται έστω και τώρα, είναι η ενημέρωση όλων όσων ενδιαφέρονται ουσιαστικά για το θέμα και η άσκηση πίεσης ώστε να αλλάξουν τουλάχιστον τα σοβαρότερα προβλήματα του νομοσχεδίου.
Αλλιώς σύντομα η κατάσταση θα φτάσει σε χειρότερο αδιέξοδο, Δήμοι και πολίτες θα συνεχίσουν να συγκρούονται, η τραγική κατάσταση για τα ζώα όχι απλώς δε θα βελτιώνεται αλλά θα χειροτερεύει και οι φιλόζωοι θα εξακολουθούν την προσπάθεια να γεμίσουν τον Πίθο των Δαναΐδων.
[1] http://www.opengov.gr/ypes/?p=7914, 5.1.α
[2] http://www.opengov.gr/ypes/?p=7880, 39.3
[3] http://www.opengov.gr/ypes/?p=7911, http://www.opengov.gr/ypes/?p=7890, http://www.opengov.gr/ypes/?p=7882
[4] http://www.opengov.gr/ypes/?p=7917, 2.19 Η διαμονή των ζώων σε καταφύγιο διασφαλίζει τη διαβίωσή τους σε ασφαλές περιβάλλον, το οποίο λειτουργεί με βάση τους κανόνες ευζωίας των ζώων, μέχρι την υιοθεσία τους ή την ενδεχόμενη επανένταξή τους στο οικείο περιβάλλον.
http://www.opengov.gr/ypes/?p=7912, 7. 5(βαδ) Μετά την παροχή της αναγκαίας κτηνιατρικής φροντίδας και περίθαλψης, τα περισυλλεγέντα ζώα συντροφιάς οδηγούνται στα διαθέσιμα καταφύγια…5(βαε). Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις σε καταφύγια ή δεν βρεθεί ανάδοχος για ένα ζώο ή αυτό δεν υιοθετηθεί, τότε το ζώο επιστρέφεται στο οικείο περιβάλλον του. 5(γ) Σε περίπτωση που το δημοτικό ή διαδημοτικό καταφύγιο δεν έχει διαθέσιμες θέσεις για τη φιλοξενία αδέσποτων ζώων, ο δήμος μπορεί να επιλέγει να επαναφέρει ζώα από το καταφύγιο στο οικείο τους περιβάλλον,
[5] http://www.opengov.gr/ypes/?p=7912, Πρώτη περίπτωση: 7.5 (β) Τα ζώα που περισυλλέγονται επειδή περιφέρονται σε δημόσιους χώρους ελέγχονται για ηλεκτρονική σήμανση (βαγ). Αν διαπιστωθεί από την κτηνιατρική εξέταση ότι είναι επικίνδυνα ζώα συντροφιάς ή ότι πάσχουν από ανίατη ασθένεια ή ότι είναι πλήρως ανίκανα να αυτοσυντηρηθούν λόγω γήρατος ή αναπηρίας και η διατήρησή τους στη ζωή είναι πρόδηλα αντίθετη με τους κανόνες ευζωίας τους, υποβάλλονται σε ευθανασία.
Δεύτερη περίπτωση: 7.9 Η Επιτροπή της παρ. 7 έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: (α) Αποφασίζει για την επικινδυνότητα ενός ζώου συντροφιάς και για την αναγκαιότητα πραγματοποίησης ευθανασίας ενός αδέσποτου ζώου συντροφιάς, σύμφωνα με τη γνωμάτευση κτηνιάτρου. 11. Οι αποφάσεις ευθανασίας αναρτώνταιπριν την υλοποίησή τους στην Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων και στην ιστοσελίδα του οικείου δήμου για ελάχιστη περίοδο τριάντα (30) ημερών. Η περίοδος των τριάντα (30) ημερών δεν απαιτείται να τηρηθεί αν συντρέχουν κτηνιατρικοί λόγοι για άμεση ευθανασία. Σε σχέση με την υφιστάμενη νομοθεσία (άρθρο 9 παρ.3 του 4039/12 όπως τροπ/κε από 4235/14) έχει απαληφθεί η δυνατότητα να αναλάβουν τη φροντίδα τους φιλοζωικά σωματεία.
[6] http://www.opengov.gr/ypes/?p=7910 9. 6. Αδέσποτο ή μη σημασμένο ζώο, που περισυλλέγεται από πρόσωπο άλλο πλην των αναφερόμενων στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1, παραδίδεται σε ένα από τα πρόσωπα αυτά. Αν το πρόσωπο που το περισυνέλλεξε επιθυμεί να το υιοθετήσει, καθίσταται ανάδοχος μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας υιοθεσίας. Για τον σκοπό αυτό, μπορεί, εφόσον επιθυμεί, να μεταφέρει το ζώο απευθείας σε κτηνιατρείο ή σε κτηνίατρο με τον οποίο είναι συμβεβλημένο ένα από τα πρόσωπα της παρ. 1, προκειμένου να εξεταστεί και καταχωρηθεί στο ΕΜΖΣ με προσωρινό ιδιοκτήτη ένα από τα ως άνω πρόσωπα και ανάδοχο τον ίδιο.
[7] http://www.opengov.gr/ypes/?p=7899 Με γνώμονα το συμφέρον του ζώου, ο εισαγγελέας μπορεί να αφαιρεί προσωρινά και όχι οριστικά το ζώο συντροφιάς από την κατοχή του παραβάτη, μόνον στην περίπτωση κατά την οποία ο ύποπτος ή ο κατηγορούμενος για κάποιο από τα παραπάνω αδικήματα δηλώνει ότι αναλαμβάνει το κόστος που συνδέεται με την αποκατάσταση της υγείας του ζώου, την κτηνιατρική φροντίδα και τη διαβίωσή του, όπως προκύπτει από παραστατικά, τα οποία του αποστέλλονται με κάθε πρόσφορο τρόπο από τον εκάστοτε φορέα φιλοξενίας του ζώου.