O ήλιος βοηθά με πολλούς τρόπους στη μείωση των λοιμώξεων του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ «σκοτώνει» στο περιβάλλον τους ιούς και μειώνει σημαντικά τη μεταδοτικότητα και την ένταση των συμπτωμάτων, βεβαιώνουν έλληνες και ξένοι ειδικοί
Δεδομένα τα οποία καταδεικνύουν ότι περιοχές με περισσότερη ηλιοφάνεια έχουν και χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τη νόσο Covid-19 που προκαλεί ο κορονοϊός, επικαλείται ο Ρίτσαλ Γουέλερ, δερματολόγος και ερευνητής ηλιακής ακτινοβολίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. «Εκτιμώ ότι η ηλιοφάνεια και η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία έχουν πολλαπλά οφέλη για τον άνθρωπο και επηρεάζουν και τον κορονοϊό», σχολιάζει ο ίδιος στο medium.com.
Εδώ και χιλιάδες χρόνια είναι γνωστό ότι οι εποχές του χρόνου και οι διαφορετικές καιρικές συνθήκες που επικρατούν, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση νόσων, αλλά και στη μετάδοση των ιών.
Η πιο γνωστή περίπτωση είναι η γρίπη, η οποία εμφανίζεται σχεδόν αποκλειστικά τους χειμερινούς μήνες. Το φθινόπωρο ξεκινούν τα πρώτα κρούσματα, υπάρχει κορύφωση τον χειμώνα και την άνοιξη φθίνει απότομα, μέχρι που το καλοκαίρι εξαφανίζεται.
Το ίδιο ακριβώς εποχικό μοτίβο είχαν και οι δύο κορονοϊοί που είχαν προκαλέσει τις προηγούμενες, μικρότερες πανδημίες. Ο SΑRS και ο MERS εμφανίστηκαν χειμερινούς μήνες και έκαναν μια ακόμη φορά ξεκάθαρο ότι ο καιρός του χειμώνα διευκολύνει την εξάπλωση λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.
Ωστόσο, έκαναν επίσης ξεκάθαρο ότι οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν με πολλούς τρόπους τη μεταδοτικότητα του ιού αλλά και τα συμπτώματα που προκαλεί.
Ηλιοφάνεια και κορονοϊός
Ο πρώτος είναι ότι ο κορονοϊός μπορεί να επιβιώσει στις θερμοκρασίας άνω των 35 βαθμών Κελσίου μόνο για δύο λεπτά, και όχι για τρεις ημέρες, που μπορεί να επιβιώσει σε χειμερινές συνθήκες.
«Σε μη πορώδεις επιφάνειες, όπως το ατσάλι, ο κορονοϊός υπό σκιά χάνει την δύναμή του εντός 18 ωρών. Σε θερμοκρασίες άνω των 35 βαθμών Κελσίου η ζωή του ιού πέφτει στα 2 λεπτά», εξηγεί ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας. Επιπλέον, όταν ο ιός εκτεθεί στον ήλιο αυτό βοηθά στο να εξασθενεί, κάτι που συμβαίνει και με το αντισηπτικό διάλυμα. Ενώ αντίθετα φαίνεται ότι ο ιός επιβιώνει περισσότερο σε κλειστούς και ξηρούς χώρους. Οπως εξηγεί ο ίδιος, σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις η μετάδοση του κορονοϊού θα μπορούσε να μειωθεί περίπου 20% με τις αυξήσεις στη θερμοκρασία.
Ο δεύτερο τρόπος με τον οποίο βοηθά ο ήλιος, είναι η αύξηση της βιταμίνης D στον οργανισμό. Είναι γνωστό ότι η βιταμίνη D δημιουργείται αποκλειστικά με την έκθεσή μας στον ήλιο και ότι είναι ο βασικότερος σύμμαχος του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς το ενδυναμώνει και το βελτιώνει ποιοτικά.
Μελέτες έχουν δείξει συσχέτιση χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D με τη βαρύτητα των λοιμώξεων του αναπνευστικού, ιδιαίτερα σε χώρες με χαμηλή ηλιοφάνεια. Στις ίδιες μελέτες έχει φανεί ότι η βιταμίνη D «παίζει κάποιο ρόλο στην άμυνα του οργανισμού έναντι των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού. Και αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό σε άτομα μεγάλης ηλικίας, καθώς οι ηλικιωμένοι έχουν περισσότερη έλλειψη βιταμίνης D. Δεν έχουν επαρκείς ποσότητες στον οργανισμό», εξηγεί ο κ. Τσιόδρας.
Ενας τρίτος παράγοντας είναι μία άλλη ουσία που παράγεται με την έκθεσή μας στον ήλιο, το νιτρικό οξείδιο (ή μονοξείδιο του αζώτου -ΝΟ). Το χημικό αυτό παράγεται κυρίως από το ευαίσθητο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών, το ενδοθήλιο και η βασική λειτουργία του είναι να διαστέλλει τις αρτηρίες και τις φλέβες, ρυθμίζοντας έτσι την κυκλοφορία του αίματος και την αρτηριακή πίεση. Η διαπίστωση ότι το μονοξείδιο του αζώτου είναι αγγειοδιασταλτικό οδήγησε στην ανακάλυψη του Βιάγκρα.
Το 1992, το ΝΟ ανακηρύχθηκε ως «Το Μόριο της Χρονιάς» από το επιστημονικό περιοδικό Science και το 1998 τρεις επιστήμονες, οι Ρόμπερτ Φέρτσγκοτ, Λούις Ιγκνάρο και Φερίντ Μουράτ μοιράστηκαν το Νομπέλ Ιατρικής για την ανακάλυψη ότι διαστέλλει τα αγγεία, ρυθμίζοντας έτσι την πίεση του αίματος.
Το νιτρικό οξείδιο είναι ένα αέριο που μεταφέρει πληροφορίες μεταξύ των κυττάρων. Από τις βασικές λειτουργίες του είναι να στέλνει το μήνυμα στα λεία μυϊκά κύτταρα των αρτηριών να χαλαρώσουν. Ελευθερώνεται από το ενδοθήλιο και κατευθύνεται στο εσωτερικό της αρτηρίας προκαλώντας χαλάρωση. Ετσι, οι αρτηρίες διαστέλλονται και ρυθμίζεται η πίεση του αίματος.
Οσον αφορά την Covid-19 και τον κορονοϊό, το νιτρικό οξείδιο έχει φανεί σε εργαστηριακές μελέτες που είχαν γίνει στον SARS, ότι αποτρέπει την αναπαραγωγή του ιού και δρα προστατευτικά απέναντι στις βλάβες που μπορεί να προκαλέσει στα υγιή κύτταρα, επειδή τον εμποδίζει στη διαδικασία σύντηξής του στα ανθρώπινα ανοσοκύτταρα.
Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε
Η λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D δεν είναι ξεκάθαρο αν βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση, όσο ευεργετική κι αν είναι η φυσική έκθεσή μας στον ήλιο, γράφει το Μedium. Ακόμη και αν βοηθά στην αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης D, δεν είναι γνωστό αν αυξάνει, όπως ο ήλιος, το νιτρικό οξείδιο.
Γενικά η αύξηση της συγκεκριμένης ουσίας έχει να κάνει με τον χρόνο έκθεσης, την ακτινοβολία UV που υπάρχει εκείνη την ώρα, το χρωματότυπο του δέρματος, την ηλικία και άλλους παράγοντες.
Είναι σημαντικό σε αυτή τη φάση να εκτιθέμεθα σιγά-σιγά στον ήλιο με αντηλιακό υψηλής προστασίας, μέχρι το δέρμα μας να κάνει μελανογένεση (να πάρει το πρώτο χρώμα και να μην κοκκινίσει) και να μπορεί να δέχεται με μεγαλύτερη ασφάλεια την ακτινοβολία. Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν συστήνουν ποτέ την έκθεση για πολλές ώρες και δίχως αντιηλιακό.