13 Σεπτεμβρίου 2014

Οι αδικημένοι των βραβείων Νομπέλ

Δώδεκα μεγάλοι συγγραφείς που δεν κρίθηκαν άξιοι για το βραβείο Νομπέλ.

Από το 1901 έως σήμερα το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας απονεμήθηκε 106 φορές σε 110 συγγραφείς, ανάμεσά τους εξέχουσες προσωπικότητες των γραμμάτων αλλά και πρόσωπα των οποίων η επιλογή γεννάει εύλογα ερωτηματικά. Μάθετε ποιοι είναι οι δώδεκα διάσημοι συγγραφείς τους οποίους η Σουηδική Ακαδημία αγνόησε.
 

Λέων Τολστόι. Κανένα από τα «σκάνδαλα» που είδαν το φως αναφορικά με την απονομή του βραβείου Νομπέλ Λογοτεχνίας δεν είναι μεγαλύτερο από εκείνο που σημάδεψε την πρώτη απονομή το 1901. Η Σουηδική Ακαδημία αγνόησε την υποψηφιότητα του Λέοντος Τολστόι και προχώρησε στη βράβευση του Γάλλου ποιητή Συλί Προυντόμ. Σαράντα δύο Σουηδοί συγγραφείς και καλλιτέχνες, ανάμεσά τους και ο Αύγουστος Στρίνμπεργκ, εξέφρασαν την αντίθεσή τους για αυτή την επιλογή. Μόνο ο Τολστόι δεν έδειξε το παραμικρό ενδιαφέρον. «Απαλλάχτηκα από την έγνοια του τι θα κάνω τα λεφτά» δήλωσε.

Μαρσέλ Προυστ. Ο συγγραφέας του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» θεωρείται ένας από τους «γίγαντες» της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, ο οποίος ανανέωσε τη μορφή του μυθιστορήματος. Εντούτοις το έργο του δεν θεωρήθηκε «επαρκές» από τα μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας.

Τζέιμς Τζόις. Ο Ιρλανδός συγγραφέας του «Οδυσσέα» και των «Δουβλινέζων» είναι ένας ακόμα εκ των πυλώνων της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας που αγνοήθηκε επιδεικτικά από τους κριτές του βραβείου.

Βιρτζίνια Γουλφ. Τα γραπτά της ήταν προφανώς εξαιρετικά δυσνόητα για τα μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας τα οποία, ούτως ή άλλως, δεν διακρίνονταν ποτέ για την συμπάθειά τους προς τις γυναίκες-λογοτέχνες. Μόνο δεκατρείς γυναίκες έχουν βραβευτεί όλα αυτά τα χρόνια σε σύνολο εκατόν δέκα βραβευμένων.

Χόρχε Λουίς Μπόχες. Μπορεί να είναι ένας από τους πατριάρχες της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, όμως η συμπάθειά του προς πραξικοπηματίες και δικτάτορες φαίνεται ότι λειτούργησε αποτρεπτικά για τους κριτές.

Βλάντιμιρ Ναμπόκοφ. Η υποψηφιότητά του το 1974 δεν έτυχε της προτίμησης της κριτικής επιτροπής. Το γεγονός μπορεί να οφείλεται στα αυστηρά ήθη της εποχής• μπορεί όμως να οφείλεται και στη συμμετοχή των δύο νικητών, των Σουηδών Εϊβιντ Τζόνσον και ο Χάρι Μάρτινσον, στην επιτροπή.

Γ. Χ. Όντεν. Ο ποιητής υπήρξε υποψήφιος για το Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1963 όμως το έχασε τελικά από τον Γιώργο Σεφέρη. Όμως, εν αντιθέσει με τους άλλους συνυποψήφιους της ίδιας χρονιάς, τον Νερούδα και τον Μπέκετ, οι οποίοι βραβεύτηκαν τα επόμενα χρόνια, ο Όντεν δε υπήρξε ποτέ ξανά υποψήφιος. Ο λόγος είναι, όπως λέγεται, ένα σχόλιο που δημοσίευσε για το ημερολόγιο ενός γνωστού Σουηδού διπλωμάτη το οποίο προσέβαλε κάποια από τα μέλη της Ακαδημίας.

Πρίμο Λέβι. Ο Ιταλοεβραίος συγγραφέας έχασε το βραβείο λόγω υπερβολικής «σύνεσης» της Σουηδικής Ακαδημίας η οποία τείνει να επιβραβεύει δημιουργούς σε μεγάλη ηλικία. Δυστυχώς, η υποψηφιότητά του ήρθε αργά –πριν ανακοινωθεί ο νικητής, Λέβι είχε πεθάνει.

Τσίνουα Ατσέμπε. Ο Νιγηριανός συγγραφέας που πέθανε το 2013 είναι ένα από τα «επιφανή» θύματα του ευρωκεντρισμού που χαρακτηρίζει τις επιλογές της Σουηδικής Ακαδημίας από τη γένεση του θεσμού. Αν και θεωρείται ο κύριος εκφραστής αφρικανικής λογοτεχνίας, ουδέποτε υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο. Στο σημείο αυτό αξίζει να λάβει υπόψη του κανείς ότι μόνο τέσσερις αφρικανοί έχουν βραβευτεί έως τώρα με Νομπέλ Λογοτεχνίας.

Μαρκ Τουέιν, Χένρι Τζέιμς, Τζον Άπνταϊκ. Τρεις από τους κορυφαίους Αμερικανούς λογοτέχνες έμειναν έξω από την κούρσα των Νομπέλ, λόγω του «αντιαμερικανισμού» που ενέπνεε τα μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας. Όπως άλλωστε δήλωσε το 2008 ο γραμματέας της Ακαδημίας Horace Engdahl «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μετέχουν στον μεγάλο διάλογο για την λογοτεχνία».

Λήδα Πιμπλή

http://www.tospirto.net/, 11/9/2014