3 Ιουλίου 2025

Τα ελληνικά σπίτια στα Πριγκηπόννησα

Κατά τη Βυζαντινή Περίοδο ήταν γνωστά ως τόποι εξορίας και φυλακής. Ωστόσο, από τα μέσα του 19ου αιώνα κι έπειτα, μετατράπηκαν σε μέρη ανάπαυσης, διασκέδασης και απομόνωσης.
Με τον σημαντικό χριστιανικό πληθυσμό και τους επισκέπτες από την Ευρώπη, τα Πριγκηπόννησα προσέφεραν έναν πιο ελεύθερο τρόπο ζωής σε σύγκριση με την ίδια την Κωνσταντινούπολη, καθιστώντας τα έναν ελκυστικό τόπο διαμονής.

Το πολιτισμικό και οικιστικό απόθεμα της ελληνικής κοινότητας στα Πριγκηπόννησα παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Πρόκειται για ομώνυμο ερευνητικό πρόγραμμα, ενώ η παρουσίαση ήταν ενταγμένη στο πλαίσιο των μαθημάτων του τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών. Η εκδήλωση άρχισε με ζωντανή μουσική από φοιτητές του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του πανεπιστημίου.




Ακολούθησαν οι τοποθετήσεις της καθηγήτριας του τμήματος και επιστημονικά υπεύθυνης για την έρευνα, δόκτορος Ελένης Γ. Γαβρά, και των συνεργατών της. Μέσα από τις τοποθετήσεις των ομιλητών αναδείχθηκε η δημιουργική πρωτοβουλία και η καταλυτική συμβολή των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη του τόπου παραμονής τους μέσω της αποτύπωσης του κληροδοτούμενου οικιστικού πολιτισμού.

Μάλιστα, συνέδεσαν δημιουργικά το ιστορικό παρελθόν με τη σημερινή πραγματικότητα παρουσιάζοντας για πρώτη φορά διαδραστική εφαρμογή σχεδιασμένη για κινητές συσκευές, η οποία χρησιμοποιεί στοιχεία GPS προκειμένου να μεταφέρει εικονικά τον χρήστη στο παλιό παραλιακό μέτωπο ενός εκ των νησιών, της Χάλκης.

«Το ερευνητικό πρόγραμμα Πολιτισμικό και Οικιστικό Απόθεμα των Ελληνικών Κοινοτήτων της Προποντίδας (Μικρά Ασία), έχει ως στόχο την καταγραφή και μελέτη του εναπομείναντος οικιστικού αποθέματος των ελληνικών κοινοτήτων της Μικράς Ασίας ως το κυρίαρχο υλικό αποτύπωμα της κοινωνικής και οικονομικής ιστορικής παρουσίας των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ως μέσο υλοποίησης της στόχευσής του χρησιμοποιεί την αποτύπωση και τεκμηρίωση, αρχιτεκτονικά, πολεοδομικά και ιστορικά, του σωζόμενου οικιστικού αποθέματος σε επιλεγμένες κοινότητες της Προποντίδας», τόνισε η δρ Ελένη Γαβρά.

Η προσπάθεια έχει ευεργετηθεί με την ευλογία της ΑΘΠ του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου Α’ και έτυχε πρωτίστως της ηθικής και οικονομικής στήριξης του αειμνήστου Αρχοντα Ορφανοτρόφου, Νικολάου Μάνου.


ΤΑ ΕΝΝΕΑ ΝΗΣΙΑ

Βρίσκονται στη βορειοανατολική άκρη της Προποντίδας, στο στόμιο του κόλπου της Νικομήδειας, περίπου 15 χιλιόμετρα από την Πόλη. Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα εννέα νησιών που αποτελείται από τέσσερα μεγάλα: την Πρώτη, την Αντιγόνη, τη Χάλκη και την Πρίγκηπο και πέντε μικρότερα: την Αντιρόβυθο, τη «μεσονήσιο» Πίτα, τη Νέανδρο, την Οξειά και την Πλάτη.