— Πολλοί συμπολίτες μας περνούν πάνω από μία ώρα καθημερινά μέσα στο αυτοκίνητο. Υπάρχουν λύσεις; Ειδικά το θέμα της λεωφόρου Κηφισού και της εξόδου προς Κόρινθο στο ύψος του Ασπροπύργου είναι καθημερινός εφιάλτης.
Εξαρτάται από το τι αντιλαμβανόμαστε ως λύση. Η Αθήνα δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τον πολύ μεγάλο αριθμό οχημάτων που κυκλοφορεί στην πόλη λόγω περιορισμένων διαθέσιμων χώρων και ανεπαρκών οδικών υποδομών. Η υλοποίηση κάποιων νέων οδικών υποδομών θα προσφέρει μερικές μόνο ανάσες τοπικά, αλλά δεν θα εξαλείψει την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Άλλωστε και σε άλλες πόλεις του κόσμου, με ασύγκριτα καλύτερες οδικές υποδομές, εντοπίζεται εκτενής κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Η αύξηση της λεγόμενης χωρητικότητας βασικών οδικών αξόνων (όπως έγινε π.χ. με την προσθήκη μιας λωρίδας κυκλοφορίας στη λεωφόρο Κηφισού) μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενέστερες κυκλοφοριακές συνθήκες, κάτι που αποδεικνύεται και επιστημονικά (το περίφημο παράδοξο του Braess), εκτός του ότι αυτές οι λύσεις είναι τεχνικά δύσκολες, χρονοβόρες, δαπανηρές και τελικά οικονομικά αναποτελεσματικές, αφού δεν είναι σίγουρο ότι θα επιλύσουν το πρόβλημα.
«Μπορούμε να έχουμε κάπως καλύτερες συνθήκες κυκλοφορίας σε βασικούς άξονες, λαμβάνοντας κάποια μέτρα διαχείρισης της κυκλοφορίας και προώθησης εναλλακτικών επιλογών, αλλά σίγουρα όχι μια κατάσταση "ελεύθερης ροής", όπως συμβαίνει κατά τις βραδινές ώρες».
Εναλλακτικά, ο άμεσος ή έμμεσος έλεγχος της χρήσης Ι.Χ. με διαχειριστικά και περιοριστικά μέτρα, όπως ο έλεγχος της παράνομης στάθμευσης, η εφαρμογή αστικών διοδίων, οι εκτεταμένες πεζοδρομήσεις κ.ά., μπορεί να φέρει κάποιο αποτέλεσμα, αν συνοδεύεται από αξιοπρεπείς εναλλακτικές για τους μετακινούμενους, π.χ. από αξιόπιστα μέσα μαζικής μεταφοράς. Βέβαια, πολλά από τα μέτρα αυτά συχνά δεν είναι ευρέως αποδεκτά από το κοινωνικό σύνολο.
Επίσης, σε κάθε περίπτωση, η χρήση του Ι.Χ. θα παραμένει αρκούντως υψηλή, όπως στα περισσότερα μέρη του δυτικού (και πλέον και του αναπτυσσόμενου) κόσμου, προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση. Συνεπώς, μπορούμε να έχουμε κάπως καλύτερες συνθήκες κυκλοφορίας σε βασικούς άξονες, λαμβάνοντας κάποια μέτρα διαχείρισης της κυκλοφορίας και προώθησης εναλλακτικών επιλογών, αλλά σίγουρα όχι μια κατάσταση «ελεύθερης ροής», όπως συμβαίνει κατά τις βραδινές ώρες. Για κάποιους αυτό αποτελεί λύση, για κάποιους άλλους ενδεχομένως όχι, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα.
— Πλέον ζούμε σε μια Αθήνα όπου δεν υπάρχουν ώρες αιχμής, μόνο ατελείωτη κίνηση παντού και πάντα. Πώς το εξηγείτε;
Αυτό είναι απότοκο των πολλών δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται στην πόλη, οι οποίες αυξάνουν την κινητικότητα, επεκτείνοντάς της εκτός της τυπικής ώρας αιχμής, οπότε μετακινούνται άνθρωποι με εξαρτημένη εργασία, μαθητές κ.λπ. και εν γένει όσοι έχουν σταθερό ωράριο. Εκτός των ωρών αιχμής, οι μετακινήσεις αφορούν αυτοαπασχολούμενους, ψώνια, αναψυχή και όσους θέλουν και μπορούν να αποφύγουν μετακινήσεις κατά τις ώρες αιχμής. Όσο βελτιώνεται η οικονομία, οι μετακινήσεις εκτός των ωρών αιχμής αυξάνονται, ακριβώς λόγω της αύξησης των δραστηριοτήτων που αυτές αφορούν.
— Με ποιους τρόπους μπορούν να βελτιωθούν τα δρομολόγια των ΜΜΜ, που ειδικά στον Ηλεκτρικό και στα λεωφορεία είναι πολύ αραιά.
Η μειωμένη απόδοση κάποιων μέσων οφείλεται αφενός στην περιορισμένη διαθεσιμότητα πόρων και αφετέρου στη δυσκολία ανεμπόδιστης κυκλοφορίας των ΜΜΜ στο οδικό δίκτυο της πόλης. Οι πόροι, απ’ ό,τι φαίνεται, βρίσκονται σε τροχιά βελτίωσης· προβλέπεται προμήθεια τροχαίου υλικού και λεωφορείων τα επόμενα έτη. Η δυσχέρεια στην κυκλοφορία των λεωφορείων, από την άλλη, οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στη σφόδρα αντικοινωνική συμπεριφορά μερίδας των οδηγών Ι.Χ., οι οποίοι, άθελά τους ή όχι, εμποδίζουν την ομαλή κίνηση των λεωφορείων, παραβιάζοντας τις λεωφορειολωρίδες, σταθμεύοντας σε ακατάλληλα σημεία κ.λπ.
Δυστυχώς, αυτή η συμπεριφορά του Έλληνα οδηγού στερεί από άλλους, κυρίως μη κατόχους Ι.Χ., το δικαίωμα στην ομαλή και γρήγορη μετακίνηση, κι αυτό αποτελεί ένα ακόμη δυστύχημα για μια κοινωνία που θέλει να αποκαλείται σύγχρονη και πολιτισμένη. Πέραν αυτών, είναι σαφές ότι θα πρέπει να υλοποιηθούν περαιτέρω μέτρα προνομιακής διαχείρισης των λεωφορείων, όπως περισσότερες λεωφορειολωρίδες, οι οποίες όμως πρέπει και να αστυνομεύονται.
— Ένα από τα βασικά προβλήματα της πόλης είναι η έλλειψη χώρων στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων. Τι μπορούμε να κάνουμε;
Εδώ η λύση είναι σχετικά προφανής. Η τουριστική βιομηχανία στηρίζεται στα τουριστικά λεωφορεία και πρέπει να υποστηριχθεί. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να βρεθούν (και υπάρχουν) οργανωμένοι χώροι στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων και να υπάρχει σχέδιο διαχείρισης της κυκλοφορίας αυτών στην πόλη.
— Θα μπορούσε η Αθήνα να γίνει μια πόλη στην οποία να χρησιμοποιείται περισσότερο το ποδήλατο;
Το ποδήλατο προωθείται εδώ και τουλάχιστον είκοσι έτη ως μια πραγματικά καλή εναλλακτική επιλογή στην πόλη της Αθήνας. Είναι σαφές ότι θα πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές (ποδηλατόδρομοι), ώστε όσοι το χρησιμοποιούν να νιώθουν ασφαλείς. Ωστόσο, ξεχνάμε ότι όλοι μας μπορούμε να περπατήσουμε, ενώ πολύ λιγότεροι να ποδηλατήσουμε. Μήπως, λοιπόν, θα έπρεπε πρώτα να αναρωτηθούμε πώς θα μπορούσε η Αθήνα να γίνει μια πόλη όπου πραγματικά θα μπορούν να περπατούν παντού με ασφάλεια οι πολίτες της;