Aν πράγματι το οκτάωρο έχει καταργηθεί στην πράξη όπως ομολογεί o πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, πρώτον αυτό δεν έγινε μέσα στα δυο τελευταία χρόνια, άρα έχει κι αυτός μεγάλη ευθύνη. Δεύτερον, εφόσον έτσι συμβαίνει, ο νόμος πρέπει να τρέξει να ρυθμίσει με δίκαιο τρόπο τη νέα πραγματικότητα ή πρέπει να συγκρουστεί μετωπικά μαζί της;
Το άκουσα από το στόμα του Τσίπρα στην πασχαλινή επίσκεψη του στο «Λαϊκό» και δεν πίστευα στ’ αυτιά μου: «Το οκτάωρο έχει καταργηθεί στην πράξη, φανταστείτε να καταργηθεί και θεσμικά». Εδώ είναι που ο ποιητής σηκώνει τα χέρια, μ’ ένα βαθύ φιλοσοφικό ερώτημα να τον καταδυναστεύει. Η «πράξη» και το «θεσμικό εποικοδόμημα» πρέπει να έχουν (κατά το δυνατόν) παράλληλη και αλληλοεπηρεαζόμενη πορεία ή το κάθε ένα τους μπορεί να ακολουθεί την δική του αυτόνομη τροχιά χωρίς να συναντιούνται πουθενά, σαν δυο αστέρια που ανήκουν σε άλλο γαλαξία;
Ο μεροκαματιάρης βέβαια, ο ντελιβεράς, ο υπάλληλος σε μεγάλες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας ή τραπεζικών προϊόντων, ο εργαζόμενος με σύμβαση έργου, ο εποχικός του τουρισμού ή ο ελεύθερος επαγγελματίας, δεν είναι εξπέρ στην επίλυση δυσνόητων φιλοσοφικών γρίφων. Αυτός κοιτά πολύ πρακτικά τι γίνεται στην πιάτσα του, αναμετρά τις αδήριτες ανάγκες του, οσμίζεται πως πάει εν συνόλω η οικονομία γύρω του, ξέρει καλύτερα από τον καθένα πότε παλεύει για απλή επιβίωση και πότε η κατάσταση τού επιτρέπει το βήμα για καλύτερες συνθήκες εργασίας και αμοιβής.
Πλην ο αρχηγός της αντιπολίτευσης θα ‘πρεπε να σκαμπάζει κάτι παραπάνω απ’ τον προλετάριο που προσπαθεί να εκφράσει. Θέλω να πω, στο δικό του μυαλό, η εργασιακή πραγματικότητα και το θεσμικό-νομικό της πλαίσιο θα ΄πρεπε να έχουν οργανική λειτουργική σχέση. Διότι, αν πράγματι το οκτάωρο έχει καταργηθεί στην πράξη, όπως ομολογεί ευθέως, πρώτον αυτό δεν έγινε μέσα στα δυο τελευταία χρόνια, άρα έχει κι αυτός μεγάλη ευθύνη. Δεύτερον, εφόσον συμβαίνει αυτό, ο νόμος πρέπει να τρέξει να ρυθμίσει με δίκαιο τρόπο την νέα πραγματικότητα ή πρέπει να συγκρουστεί μετωπικά μαζί της;
Ο Τσίπρας μοιάζει να αποδέχεται την κατάργηση του οκταώρου μέσα στην αγορά, αλλά να επιδιώκει δίπλα σ’ αυτή την πραγματικότητα να υπάρχει ένα άψογο φιλεργατικό νομικό οικοδόμημα το οποίο θα διαφυλάσσουμε ως φετίχ. Κανένας δεν θα το εφαρμόζει, η αγορά εργασίας θα κινείται ερήμην του θεσμικού πλαισίου, η παρανομία θα γίνεται καθολικός κανόνας της πιάτσας, αλλά το πολιτικό σύστημα θα έχει το άλλοθι την δυνητικής νομικής προστασίας των εργαζομένων. Σα να λέμε ότι στο κατάστρωμα του καραβιού (που φαίνεται) υπάρχει άπλετη δημοκρατία, αλλά κάτω στα αμπάρια του (όπου κανένας δεν κατεβαίνει) αλυσοδεμένοι σκλάβοι κωπηλατούν αδιάκοπα.
Αν κινηθούμε μακριά από ιδεοληψίες, τα πράγματα γίνονται ξαφνικά πολύ απλά. Το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να παρακολουθεί την αγορά, για να μπορεί να παρεμβαίνει υπέρ του εργαζόμενου μέσα στις πραγματικές συνθήκες που αυτός δουλεύει. Αν επιλεγεί μια μαξιμαλιστική νομική προστασία που εξωθεί την αγορά να την καταστρατηγεί συστηματικά (διότι δεν έχει άλλη επιλογή μέσα στον ανταγωνισμό), τότε αυτό το θαυμαστό το θεσμικό πλαίσιο λειτουργεί εν τέλει εις βάρος του εργαζόμενου. Θα επαιρόμαστε ότι έχουμε την καλύτερη εργατική νομοθεσία του κόσμου και θα παραλείπουμε να πούμε ότι κάτω από τα ραντάρ της έχουμε δουλοπάροικους δίχως την παραμικρή προστασία. Αυτό θέλουμε;
του Δ.Ευθυμάκη