Οι χειρότερες καταστροφές που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, αν δεν υπήρχε ο εφησυχασμός και η αναποφασιστικότητα από τους αρμόδιους φορείς, σύμφωνα με την πρώτη μεγάλη, ανεξάρτητη έρευνα που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τετάρτη.
H Ανεξάρτητη Ομάδα για την Ετοιμότητα και την Αντιμετώπιση της Πανδημίας (IPPPR), υπεύθυνοι της οποίας είναι δύο πρώην επικεφαλής κυβερνήσεων και αρκετοί διεθνείς εμπειρογνώμονες, αποκαλύπτει ότι το διεθνές σύστημα υγείας που διοικείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) είναι «ξεκάθαρα ακατάλληλο» για να προλάβει μία τέτοιου τύπου μελλοντική υγειονομική κρίση και ζητά ριζικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, όπως υπογραμμίζει η βρετανική Telegraph.
«Η πανδημία του κορονοϊού είναι η «στιγμή Τσερνόμπιλ» του 21ου αιώνα. Το σύστημα είναι εντελώς ακατάλληλο για να αποτρέψει την εξάπλωση ενός νέου παθογόνου μικροοργανισμού που θα μπορούσε να εμφανιστεί στο μέλλον ανά πάσα στιγμή και να εξελιχθεί σε πανδημία», αναφέρει η 86 σελίδων έκθεση.
Στην έκθεση ο ΠΟΥ χαρακτηρίζεται ως «ανεπαρκής και υποχρηματοδοτούμενος οργανισμός» και σαν να μην φτάνει η κακή του οργάνωση, συντηρητικοί διεθνείς κανονισμοί τον εμπόδισαν να ενεργήσει άμεσα και ανεξάρτητη σε σχέση με την Κίνα, ώστε να κηρύξει αρκετά νωρίτερα την πανδημία, υπογραμμίζεται.
Ωστόσο, ακόμη και όταν στις 30 Ιανουαρίου του 2020 ο ΠΟΥ είχε κηρύξει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης λόγω της εξάπλωσης του κινεζικού κορονοϊού, οι περισσότερες χώρες δεν κατάφεραν να αντιδράσουν και περίμεναν τον ιό να εξαπλωθεί αρκετά, τόσο, που ήταν δύσκολο από το σημείο εκείνο να τεθεί υπό έλεγχο.
Ο χαμένος μήνας
Σύμφωνα πάντα με την έκθεση της IPPPR, ο Φεβρουάριος του 2020 ήταν ο μήνας της χαμένης ευκαιρίας για τον έλεγχο της πανδημίας.
Κι αυτό διότι οι περισσότερες χώρες επέλεξαν να περιμένουν να δουν τι θα συμβεί, αντί να λάβουν άμεσα περιοριστικά μέτρα, σύμφωνα με την Ελεν Κλαρκ, η οποία είναι μία από τις δύο προέδρους της ομάδας IPPPR και πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας.
Η ίδια, μετά από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε, εξηγεί ότι το μέγεθος της κατάστασης έγινε αντιληπτό στις περισσότερες χώρες όταν άρχισαν να γεμίζουν οι κλίνες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ).
Η έκθεση έγινε κατόπιν πρωτοβουλίας του γενικού διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας του περασμένου έτους, τα κράτη-μέλη του οργανισμού συμφώνησαν να υπάρξει αμερόληπτη ανασκόπηση του τι συνέβη και τι θα μπορούσαμε να έχουμε διδαχθεί από την πανδημία.
«Η κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα θα μπορούσε να έχει προληφθεί. Το ξέσπασμα του Sars-CoV-2 μετατράπηκε σε καταστροφική πανδημία που έχει στοιχήσει της ζωή σε περισσότερα από 3.250.000 ανθρώπους και συνεχίζει να απειλεί ζωές και τον τρόπο ζωής όλων των ανθρώπων στον πλανήτη. Οφείλεται σε πλήθος λαθών, κενών και καθυστερήσεων στην προετοιμασία και την ανταπόκριση. Αυτό οφείλεται στην αποτυχία να διδαχθούμε από το παρελθόν» είπε η Ελεν Τζόνσον Σιρλίφ, πρώην πρόεδρος της Λιβερίας και πρόεδρος της ομάδας IPPPR.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι κινέζοι γιατροί εντόπισαν και προσδιόρισαν τον νέο κορονοϊό, όταν εμφανίστηκε τον Δεκέμβριο του 2019 στη Γουχάν και εξέδωσαν προειδοποιήσεις που θα έπρεπε να έχουν ληφθεί υπόψη και από τη δική τους κυβέρνηση, κάτι που δεν έγινε με την ταχύτητα που απαιτούνταν.
«Οταν κοιτάμε πίσω σε εκείνη την περίοδο, βλέπουμε ότι οι κλινικοί γιατροί στην Γουχάν είχαν ενεργήσει άμεσα μόλις αναγνώρισαν τη συρροή κρουσμάτων πνευμονίας που ήταν πρωτόγνωρη», λέει η Σιρλίφ. Ωστόσο, όλες οι άλλες διαδικασίες καθυστέρησαν πολύ, όπως φάνηκε εκ των υστέρων.
Η καθυστέρηση στην ενημέρωση του πλανήτη και τη λήψη μέτρων επέτρεψε στον κορονοϊό από την Κίνα να εξαπλωθεί στην Ευρώπη (φωτογραφία από το Μπέργκαμο…) και τη Νότια Αμερική… EPA/Andrea Fasani
Προτάσεις για το μέλλον
Στην ίδια έκθεση οι ειδικοί προτείνουν τη δημιουργία ενός νέου Συμβουλίου για Απειλές της Υγείας, με επικεφαλής αρχηγούς κρατών, το οποίο θα είναι ανώτερο από τον ΠΟΥ και θα κατευθύνεται από τα Ηνωμένα Εθνη.
Ο νέος φορέας θα έχει νομοθετική εξουσία, ώστε να παρακολουθεί και να ελέγχει τα πλάνα της πανδημίας που δημιουργούν τα κράτη-μέλη του, αλλά και τον τρόπο εφαρμογής τους.
Το Συμβούλιο θα πρέπει να οριστεί εντός έξι μηνών και μεταξύ άλλων θα καθιερώσει ένα παγκόσμιο σύστημα επιτήρησης που βασίζεται στην πλήρη διαφάνεια.
Εμβόλια, φάρμακα και χρήμα…
Η έκθεση εξετάζει και αναζητά τον καλύτερο τρόπο για τον τερματισμό της τρέχουσας πανδημίας, και καλεί τις χώρες με υψηλό εισόδημα να δεσμευτούν να παρέχουν «τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο δόσεις του εμβολίου σε φτωχότερα έθνη έως τον Σεπτέμβριο, προκειμένου να υπάρξει επιβράδυνση».
Παράλληλα, η επιτροπή προτείνει τη χρηματοδότηση του 60% των 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων που απαιτούνται για εμβόλια το 2021, φάρμακα και τεστ να προέλθει από τις χώρες της G7, ενώ το υπόλοιπο ποσό να καλυφθεί από τις G20 και τις άλλες πλούσιες χώρες. Ο ΠΟΥ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου θα πρέπει να παροτρύνουν τις χώρες που παράγουν εμβόλια να αυξήσουν την παραγωγή τους.
Επίσης, υπάρχει η ιδέα να δημιουργηθεί ένα παγκόσμιο ταμείο εκτάκτου ανάγκης, ώστε 50-100 δισεκατομμύρια δολάρια να μπορούν να εκταμιευτούν ανά πάσα στιγμή, σε περίπτωση μιας νέας πανδημίας.
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Απειλών για την Υγεία θα διαθέσει και θα παρακολουθεί τη χρηματοδότηση σε ιδρύματα που μπορούν να την υποστηρίξουν και να ανταποκριθούν. Σύμφωνα με την Telegraph, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα πρέπει σε μία παγκόσμια σύνοδο κορυφής να υιοθετήσουν μία πολιτική δήλωση υπό την αιγίδα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να δεσμευτούν σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις.