Ενα σενάριο που μοιάζει εντελώς φανταστικό αλλά κρύβει αλήθειες. Πίσω από κάθε εφαρμογή και διαδικτυακή υπηρεσία κρύβεται μια παλαιά, υπό διάλυση υποδομή. Οι ειδικοί του Ιντερνετ βρίσκονται αντιμέτωποι με την πιθανότητα ολικής κατάρρευσής του – και τις καταστροφικές επιπτώσεις της
Είναι πρωί, μετά το μεγάλο «μπλακ άουτ» του Διαδικτύου και, όσο κι αν θα ήθελες να πιστεύεις ότι θα σε χαροποιούσε, το πιθανότερο είναι πως αναρωτιέσαι τι να κάνεις.
Θα μπορούσες να αγοράσεις τρόφιμα με επιταγή — αν έχεις ακόμη επιταγές. Να τηλεφωνήσεις στη δουλειά από το σταθερό — αν παραμένει συνδεδεμένο. Υστερα, ίσως να οδηγήσεις προς κάποιον προορισμό, αρκεί να θυμάσαι ακόμη πώς να κινηθείς χωρίς 5G.
Ενα τεχνικό πρόβλημα σε κέντρο δεδομένων της Βιρτζίνια υπενθύμισε αυτή την εβδομάδα πως το απίθανο δεν είναι αδύνατο. Το Διαδίκτυο μπορεί να έχει γίνει ο ακρογωνιαίος λίθος της σύγχρονης ζωής, αλλά παραμένει ένα πλέγμα από παρωχημένα προγράμματα και φυσικές υποδομές που «τρίζου» – γεγονός που κάνει ορισμένους ειδικούς να αναρωτιούνται αν κάποτε μείνουμε χωρίς Ιντερνετ και τι θα γίνει μετά.
Η απάντηση στο «αν» μπορεί να περιλαμβάνει από μια απλή αναποδιά μέχρι στοχευμένες επιθέσεις ή τον συνδυασμό τους, σύμφωνα με ανάλυση του Guardian.
Ενα σενάριο: Ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν μερικά κομβικά κέντρα δεδομένων (data centers). Ενα κομμάτι «προβληματικού» κώδικα που έχει παραχθεί με Τεχνητή Νοημοσύνη από κάποιον μεγάλο πάροχο – όπως η Amazon, η Google ή η Microsoft – ενεργοποιείται απρόσμενα και προκαλεί αλυσιδωτή κατάρρευση λογισμικού. Μια ένοπλη ομάδα ή μια υπηρεσία πληροφοριών κόβει μερικά υποθαλάσσια καλώδια.
Αλλά το πραγματικό «σενάριο της Αποκάλυψης», αυτό που ακόμη συζητούν κρυφά λίγοι ειδικοί του διαδικτύου, σύμφωνα με τον Guardian, είναι διαφορετικό: ένα ξαφνικό, αυτοτροφοδοτούμενο σφάλμα στα σαραβαλιασμένα, δεκαετιών πρωτόκολλα που στηρίζουν το το Διαδίκτυο — το «υδραυλικό σύστημα» που κατευθύνει τη ροή των συνδέσεων ή οι «τηλεφωνικοί κατάλογοι» που επιτρέπουν στις μηχανές να βρίσκουν η μία την άλλη.
Ο Guardian αναφέρει πως το «μεγάλο μπαμ» θα μπορούσε να ξεκινήσει με έναν θερινό ανεμοστρόβιλο πάνω από την πόλη Κάουνσιλ Μπλαφ στην πολιτεία της Αϊοβα, ο οποίος θα καταστρέψει ένα χαμηλό σύμπλεγμα κέντρων δεδομένων που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των υπηρεσιών της Google. Οι εγκαταστάσεις της περιοχής, που αποκαλείται «US Central1», είναι κρίσιμες για πλατφόρμες όπως το YouTube και το Gmail.
Μια διακοπή λειτουργίας αυτού του συμπλέγματος κέντρων δεδομένων το 2019 προκάλεσε μπλακ άουτ στις συγκεκριμένες υπηρεσίες της Google στις ΗΠΑ και σε όλη την Ευρώπη. Εκείνη την ημέρα πολλές χιλιάδες εργαζόμενοι δεν μπορούσαν να διαβάσουν τα email τους, ανώτεροι αμερικανοί αξιωματούχοι είδαν τις κυβερνητικές υπηρεσίες να επιβραδύνονται και εκατομμύρια αλληλεπιδράσεις μέσω YouTube «κόλλησαν».
Ολα αυτά ήταν εξαιρετικά άβολα, αλλά δεν πλησιάζουν στο ελάχιστο τις πιθανές επιπτώσεις μιας ολικής κατάρρευσης του Διαδικτύου.
«Τεχνικά, αν έχουμε δύο συσκευές δικτύου κι έναν δρομολογητή ανάμεσά τους, το Διαδίκτυο λειτουργεί», λέει στον Guardian ο Μίχαου Βοζνιάκ, ειδικός στα συστήματα DNS, σαν αυτό που κατέρρευσε την περασμένη εβδομάδα στη Βιρτζίνια.
Τι θα γινόταν, όμως, αν ένας καύσωνας στα ανατολικά των ΗΠΑ κατέστρεφε το US East-1, το σύμπλεγμα κέντρων δεδομένων της Βιρτζίνιας (το περίφημο datacenter alley, κόμβος της Amazon Web Services – AWS); Την ίδια στιγμή, μια κυβερνοεπίθεση θα μπορούσε να πλήξει κάποιον μεγάλο ευρωπαϊκό κόμβο, στη Φρανκφούρτη ή στο Λονδίνο. Τα δίκτυα θα ανακατεύθυναν τότε την κίνηση προς δευτερεύοντες κόμβους, οι οποίοι, όπως oi παράδρομοι σε μποτιλιάρισμα κεντρικών οδών, θα «φράκαραν» γρήγορα.
Αν τώρα μετακινηθούμε από το σενάριο καταστροφής στο πεδίο της αυτοματοποίησης, η υπερφόρτωση αυτή θα μπορούσε να ενεργοποιήσει ένα σφάλμα στον εσωτερικό κώδικα της AWS – ίσως ένα σφάλμα που πέρασε απαρατήρητο αφότου η εταιρεία απέλυσε εκατοντάδες υπαλλήλους στο πλαίσιο της «στροφής προς την αυτοματοποίηση». Καθώς το σύστημα δεν μπορεί να διαχειριστεί τα απρόσμενα αιτήματα, η AWS αρχίζει να καταρρέει.
Το Signal πέφτει. Το ίδιο και το Slack, το Netflix και η Lloyd’s Bank. Οι Roomba σωπαίνουν. Τα «έξυπνα» στρώματα τρελαίνονται και οι «έξυπνες» κλειδαριές μπλοκάρουν.
Με την Amazon και τη Google εκτός λειτουργίας, το Διαδίκτυο θα έμοιαζε αγνώριστο. Μαζί με τη Microsoft, οι τρεις αυτές εταιρείες καλύπτουν πάνω από 60% της παγκόσμιας αγοράς υπηρεσιών cloud — και είναι σχεδόν αδύνατο να υπολογιστεί πόσες υπηρεσίες εξαρτώνται από αυτές.
«Στο πιο βασικό επίπεδο το διαδίκτυο θα λειτουργούσε ακόμη», λέει στον Guardian ο Νταγκ Μαντόρι, ειδικός στις ιντερνετικές υποδομές. «Απλώς δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα απ’ όσα έχουμε συνηθίσει, γιατί όλα αυτά ζουν μέσα στα κέντρα δεδομένων».
Κάποιοι νομίζουν ότι η μεγαλύτερη απειλή είναι μια επίθεση σε υποθαλάσσιο καλώδιο. Αλλά στην πράξη δεν έχει μεγάλη επίδραση. «Τα καλώδια σπάνε συνέχεια», λέει ο Μαντόρι — «ο ΟΗΕ εκτιμά 150 έως 200 βλάβες τον χρόνο. Θα έπρεπε να κόψει κανείς πάρα πολλά για να διακοπεί η επικοινωνία. Οι εταιρείες του κλάδου θα σου πουν: φίλε, το κάνουμε αυτό συνέχεια».
Μια άλλη πιθανότητα: Ανώνυμη ομάδα χάκερ εξαπολύει επίθεση σε πάροχο DNS – έναν από τους «τηλεφωνικούς καταλόγους» του Διαδικτύου. Η Verisign, για παράδειγμα, διαχειρίζεται κάθε ιστότοπο που τελειώνει σε «.com» ή «.net». Η Ultranet αναλαμβάνει τα «.biz» και «.us».
Αν συνέβαινε κάτι στη Verisign, το .com θα εξαφανιζόταν. Και τότε, τράπεζες, νοσοκομεία, χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και οι περισσότερες πλατφόρμες επικοινωνίας θα παρέλυαν. Μόνον ορισμένες κυβερνητικές υποδομές θα επιβίωναν — όπως το ασφαλές δίκτυο μηνυμάτων των ΗΠΑ, Siprnet. Θα εξακολουθούδαν επίσης να λειτουργούν αποκεντρωμένες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (Mastodon), καθώς και εξειδικευμένα domains, σαν το «.io» για τον Βρετανικό Ινδικό Ωκεανό και το «.is» για την Ισλανδία, αναφέρει ο Guardian.
Οι ειδικοί, πάντως, θεωρούν εξαιρετικά απίθανο να τεθεί εκτός λειτουργίας ένας πάροχος DNS: «Αυτοί οι πάροχοι έχουν τεράστιο οικονομικό κίνητρο να μην επιτρέψουν ποτέ κάτι τέτοιο», λέει ο Μαντόρι στον Guardian.
Αν συνέβαινε, θα ήταν πρωτοφανές και τεράστιας κλίμακας.
Αν πάντως το Διαδίκτυο έσβηνε ολοκληρωτικά, δεν είναι σαφές αν και σε πόσο χρόνο θα μπορούσε να ξανανοίξει. Κανείς δεν έχει κλείσει ποτέ το Διαδίκτυο αφότου άνοιξε…
Ο Guardian θυμάται πως στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπήρχε κάποτε – ίσως υπάρχει ακόμη – ένα «μη ψηφιακό» σχέδιο έκτακτης ανάγκης: αν το Διαδίκτυο πέσει, όλοι οι ειδικοί θα συναντηθούν σε μια παμπ έξω από το Λονδίνο για να αποφασίσουν τι θα κάνουν!