5 Μαρτίου 2024

Η πατρίδα τιμά τον σπουδαίο Άγγελο Τερζάκη – Αποκαθίσταται το σπίτι του στο Ναύπλιο

Το σπίτι του σπουδαίου Ναυπλιώτη λογοτέχνη έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και εδώ και χρόνια κινδύνευε με κατάρρευση

Εγκρίθηκε η αποκατάσταση και η μελέτη συντήρησης της οικίας του λογοτέχνη της γενιάς του ’30 Άγγελου Τερζάκη στο Ναύπλιο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το σπίτι του σπουδαίου Ναυπλιώτη λογοτέχνη έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και εδώ και χρόνια κινδύνευε με κατάρρευση.

Συγκεκριμένα το Υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε την έγκριση αποκατάστασης και αλλαγής χρήσης με διαμόρφωση εκθεσιακών χώρων του χαρακτηρισμένου ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου κτηρίου επί της οδού Τερζάκη 20 στο Ναύπλιο, εντός αρχαιολογικού χώρου του Ναυπλίου, ιδιοκτησίας ΥΠΠΟ.

Οικία Τερζάκη Ναύπλιο
Η οικία του Άγγελου Τερζάκη στο Ναύπλιο // ΦΩΤΟ: anagnostis.org

Ακόμα, ενέκρινε τη μελέτης συντήρησης δομικών υλικών και του διακόσμου του κτηρίου.

Τι προβλέπει η συντήρηση

Η αποκατάσταση και αλλαγή χρήσης με διαμόρφωση εκθεσιακών χώρων προβλέπει:

  • Να υποβληθούν σχέδια τοιχοποιιών που καθαιρούνται.
  • Να διερευνηθεί εναλλακτική λύση για την θέση τοποθέτησης του ενδιάμεσου μεταλλικού πλαισίου.
  • Με την έναρξη των εργασιών του έργου να γίνει τεκμηρίωση των οικοδομικών φάσεων του κτηρίου και να συνταχθεί σχετικό τεύχος με σχέδια και φωτογραφίες.
  • Κατά την έναρξη των εργασιών του έργου και μετά την τοποθέτηση των αναγκαίων ικριωμάτων να υποβληθεί αποτύπωση του φέροντος οργανισμού του κτηρίου για τη φάση αποτίμησης σύμφωνα με το κεφ. 10 του ΚΑΔΕΤ.
  • Να γίνει αλλαγή τοποθέτησης των τουαλετών στο πίσω μέρος του κτηρίου στη θέση του κυλικείου, το οποίο δεν θα υλοποιηθεί.
  • Οι αναθεωρημένες αρχιτεκτονικές και στατικές μελέτες να κατατεθούν στις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου προς έγκριση.

Όσον αφορά τα δομικά υλικά και τον διάκοσμο:

  • Να κατατεθεί Τεχνική Έκθεση μεθοδολογίας και υλικών αποτοίχισης ζωγραφικού διακόσμου και προτάσεις επανατοποθέτησης ή αναπαραγωγής όπου απαιτηθεί.
  • Να κατατεθεί πίνακας των ξύλινων στοιχείων προς συντήρηση, μετά τον έλεγχο της κατάστασης διατήρησης.
  • Να προσδιοριστεί ο χώρος αποθήκευσης και συντήρησης των αντικειμένων καθώς και ο τρόπος μεταφοράς τους. Σημειώνεται ότι ο προτεινόμενος χώρος οφείλει να πληροί κατ’ ελάχιστο βασικές συνθήκες ασφαλείας (πυρανίχνευση, συναγερμό κ.λπ.) και να έχει σταθερές και κατάλληλες συνθήκες περιβάλλοντος.
  • Να χρησιμοποιηθεί σταθεροποιητής πριν τη βαφή των σιδηρών μεταλλικών στοιχείων.
Οικία Τερζάκη Ναύπλιο
Η οικία του Άγγελου Τερζάκη στο Ναύπλιο // ΦΩΤΟ: anagnostis.org

Πώς έβλεπε το Ναύπλιο ο Άγγελος Τερζάκης

Σαν ένα γέρικο πέτρινο λιοντάρι έβλεπε το Ναύπλιο, την πατρίδα του, ο σπουδαίος λογοτέχνης, ενώ συλλογιέται τον αέρα του Αργολικού κόλπου, τα κάστρα, τους προμαχώνες, τον καπνό, τις μάχες και τους ανθρώπους.

Όπως έχει γράψει ο ίδιος:

Η πατρίδα μου είναι ένα γέρικο πέτρινο λιοντάρι, που βουτάει τα νύχια του στην αφρισμένη θάλασσα του Αργολικού.

Κρατάει τα μάτια σφαλιστά, βάρυπνα, και στο κραταιό της μέτωπο έχει ξεχαστεί η αυστηρή ζάρα της έγνιας. Ο δικός της ο ύπνος δεν είναι σαν τους άλλους, αδιαφορία και εγκατάλειψη.

Στη θωριά της ακόμα δεν απλώθηκε η χαύνη έκσταση της λήθης. Ο ύπνος της είναι συλλογή βαθιά, στοχασμός κλειστός κι αυτοσυγκέντρωση, που όσο πάει και βουλιάζει περισσότερο στην προαιώνια ακινησία.

Κοιμάται πάνοπλη, όπως έζησε την άγρια τη ζωή της αποτραβηγμένη μ’ απαυδημό εκεί κάτω, στον μυχό του Αργολικού, ανασαίνει ήρεμα τον γλυκό μπάτη του πελάγου που της τυλίγει ανάερα, μα γάζες μυρωμένες, τα σκυθρωπά κάστρα και τους προμαχώνες (…) Κοιμάται η γέρικη πολιτεία και σύγκαιρα αυτιάζεται το σάλπισμα του μακρινού ανέμου. Θες καράβια της Δημοκρατίας του Άγιου Μάρκου, θες κουρσάρικα της Μπαρμπαριάς, εδώ ήρθανε, μ’ άντρες αβρούς ή βάρβαρους, να της τρυγήσουνε το μέλι. (…)

Σαν ανοίγω τα μάτια μου στη ζωή θυμάμαι μιαν αίσθηση μυστική κι ανέκφραστη, τη μυρωδιά από τον καπνό, τη μπόχα της μάχης που πλανιέται αχνή κι άσβεστη ακόμη στον αέρα (…) είναι μεθυστική και ύπουλη, μύρο ναρκωτικού κατακαθίζει αργά και θάβει σε βελουδένια πνιγμονή τις ζωές των ανθρώπων. Οι καμπάνες του εσπερινού που σημαίνουν, οι κραυγές των σκοπών από τα κάστρα, φεύγουν σαν κοπάδια τρομαγμένα πουλιά στον ουρανό που πρασίνισε. Η σκιά κατεβαίνει, επίσημη κι αδυσώπητη, πάνω στη μικρή, γέρικη πολιτεία.

Κάποια άτονα φανάρια ανάψανε δειλά. Στα δρομάκια που πλευρίζουνε τα κάστρα, το κίτρινο φως δυναμώνει τη συνοφρύωση του μαύρου. Τα μάκρη των δρόμων χάνονται σε τρομακτικές γωνιές και οι χτισμένες πέτρες των επάλξεων παίρνουνε με τη σκιά μιαν απόκοτη ζωντάνια. Η στενόχωρη ζωή, η μακροχρόνια κλεισούρα, νοτίσανε τους δρόμους με μυρωδιές φαρμακερές. (…)

Και οι άνθρωποι είναι μαζεμένοι. Περνούσες στους δρόμους κι έβλεπες στα πλάγια σου τα μαγαζάκια χωμένα στους τοίχους με φώτα λαδιά, πίσω από θαμπά τζάμια. Δουλεύανε βουβά, σκυμμένοι κάπου, με τη ράχη που η λάμπα τη καμπουριάζει και την προβάλλει στον τοίχο θεόρατη. Δουλεύανε μηχανικά, σαν και η απόπνοια του ναρκωτικού να τους είχε κινήσει τη σκέψη . Η πολιτεία την ώρα τούτη ονειρεύεται, και λοιπόν όλοι πρέπει να σωπαίνουν. (…)“.

Ο σπουδαίος Άγγελος Τερζάκης

Ο Άγγελος Τερζάκης (16 Φεβρουαρίου 1907 – 3 Αυγούστου 1979) ήταν Έλληνας λογοτέχνης της γενιάς του ’30 και δοκιμιογράφος. Έγραψε διηγήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Πολύ αξιόλογο είναι το δοκιμιακό του έργο.

Ήταν γιος του πολιτικού Δημητρίου Τερζάκη και γεννήθηκε στο Ναύπλιο όπου και έζησε εκεί μέχρι το 1915, όταν και μετακόμισε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο και σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος το 1929, αλλά εγκατέλειψε σύντομα τη δικηγορία για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία.

Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1925 με τη συλλογή διηγημάτων Ο ξεχασμένος και έκτοτε ασχολήθηκε συστηματικά με την πεζογραφία και το θέατρο, όπου πρωτοεμφανίστηκε το 1936 με το έργο του Αυτοκράτωρ Μιχαήλ που ανέβασε τον ίδιο χρόνο το Εθνικό Θέατρο. Παράλληλα διηύθυνε και τα βραχύβια περιοδικά Πνοή και Λόγος. Το 1937 έγινε γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου και αργότερα καλλιτεχνικός και γενικός διευθυντής του Δραματολογίου (1939-1942) και γενικός διευθυντής της ιστορίας και της δραματολογίας της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (1950-1971) και γενικός διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (1950-1975).

Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο και κατέγραψε τις εμπειρίες του σε κάποια από τα διηγήματά του και κυρίως στο βιβλίο του «Απρίλης». Το 1964 συνέγραψε για λογαριασμό του Γενικού Επιτελείου Στρατού το χρονικό του πολέμου, το οποίο εκδόθηκε με τον τίτλο «Ελληνική Εποποιία 1940-41». Το 1954 παρουσιάστηκε στους κινηματογράφους η ταινία «Νυχτερινή περιπέτεια», η μοναδική ταινία που σκηνοθέτησε ο Άγγελος Τερζάκης, με πρωταγωνιστές τον Βασίλη Διαμαντόπουλο, την Μαρία Αλκαίου και την Σταρ Ελλάς Νταίζη Μαυράκη.

Μετά τον πόλεμο συνέχισε την ενασχόλησή του με τα γράμματα: αρθρογραφούσε για πολλά χρόνια στην εφημερίδα Το Βήμα (φιλολογικός συνεργάτης) και από το 1948 θεατρικός κριτικός. Επίσης υπήρξε και διευθυντής του περιοδικού Εποχές (1963-1967).

Το 1969 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών και το 1974 έγινε Ακαδημαϊκός. Επίσης τιμήθηκε δύο φορές με το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1938 και 1939), με το κρατικό βραβείο θεάτρου (1957) και πρώτο κρατικό βραβείο της ομάδας των δώδεκα καλύτερων ποιητών και πεζογράφων (1963).

Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1979 στην Αθήνα. Γιος του είναι ο Ελληνογερμανός συνθέτης Δημήτρης Τερζάκης (γενν. 1938).

Πεζογραφικό έργο

Ο Τερζάκης ξεκίνησε τη λογοτεχνική πορεία του κατά τη δεκαετία του 1920 με δύο συλλογές διηγημάτων, Ο ξεχασμένος (1925) και Φθινοπωρινή συμφωνία (1929). Στα έργα αυτά δε φαίνεται τόσο το προσωπικό του ύφος, όσο οι διάφορες λογοτεχνικές επιδράσεις από άλλους συγγραφείς. Κατά τη δεκαετία του 1930 στράφηκε στο μυθιστόρημα, όπως και όλοι οι λογοτέχνες της γενιάς του, χωρίς όμως να εγκαταλείψει τα διηγήματα.

Τα μυθιστορήματα του Τερζάκη, με εξαίρεση την Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ και Το ταξίδι με τον Έσπερο, είναι αστικά μυθιστορήματα που απεικονίζουν την ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου. Χαρακτηριστικό όλων είναι το καταθλιπτικό κλίμα, η ασφυκτική ατμόσφαιρα, οι ήρωες-δέσμιοι της οικονομικής στενότητας και των κοινωνικών προκαταλήψεων και η απαισιοδοξία.

Η Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ θεωρείται το αρτιότερο πεζογράφημα του Τερζάκη και ένα από τα καλύτερα, ιστορικά και μη, μυθιστορήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Είναι ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Αναφέρεται στην εξέγερση των Ελλήνων και Σλάβων το 1293, που οδήγησε στην κατάληψη του φράγκικου κάστρου της Καλαμάτας και ο κεντρικός άξονας του έργου είναι ο έρωτας ανάμεσα στην Ιζαμπώ, κόρη του Γουλιέλμου Βιλλαρδουίνου, και τον ηγέτη της εξέγερσης Νικηφόρο Σγουρό.

Το 1975 παρουσιάστηκε στην ελληνική δημόσια τηλεόραση το μυθιστόρημα του Τερζάκη Μενεξέδενια Πολιτεία. Την τηλεοπτική διασκευή του βιβλίου έκανε ο συγγραφέας Γιάννης Κανδήλας. Στη σειρά πρωταγωνιστούσε ο Θάνος Κωτσόπουλος.

Πηγή: ΥΠΠΟΑ, Wikipedia

https://www.anagnostis.org/