Η οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα Safeguard Defenders, με έδρα τη Μαδρίτη, αποκάλυψε για πρώτη φορά την ύπαρξη 54 αστυνομικών τμημάτων στο εξωτερικό τον Σεπτέμβριο. Τώρα λέει ότι βρήκε στοιχεία πως η Κίνα λειτουργούσε 48 επιπλέον τέτοιους σταθμούς.
Η νέα της έκθεση - με τίτλο «Patrol and Persuade» - εστιάζει στην κλίμακα του δικτύου και εξετάζει τον ρόλο που έχουν παίξει οι κοινές αστυνομικές πρωτοβουλίες μεταξύ της Κίνας και πολλών ευρωπαϊκών εθνών, όπως η Ιταλία, η Κροατία, η Σερβία και η Ρουμανία, στη διεύρυνση του δικτύου των κινεζικών υπερπόντιων σταθμών.
Μεταξύ άλλων, η οργάνωση ανακάλυψε την περίπτωση ενός Κινέζου πολίτη, ο οποίος εξαναγκάστηκε να επιστρέψει στην πατρίδα του από πράκτορες που εργάζονταν μυστικά σε ένα κινεζικό αστυνομικό τμήμα σε προάστιο του Παρισιού, που στρατολογήθηκαν ρητά για αυτόν τον σκοπό. Προηγουμένως είχε αποκαλύψει παρόμοιες περιπτώσεις δύο ακόμη Κινέζων που εξαναγκάστηκαν σε επαναπατρισμό από την Ευρώπη – ο ένας από τη Σερβία και ο άλλος από την Ισπανία.
Ποιος διευθύνει τα αστυνομικά τμήματα;
Η Safeguard Defenders, η οποία «χτένισε» ανοιχτού κώδικα, επίσημα κινεζικά έγγραφα για αποδεικτικά στοιχεία για υποτιθέμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δήλωσε ότι έχει εντοπίσει τέσσερις διαφορετικές αστυνομικές δικαιοδοσίες του υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας που δραστηριοποιούνται σε τουλάχιστον 53 χώρες, που καλύπτουν και τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη, φαινομενικά για να βοηθήσουν τους Κινέζους ομογενείς με τις ανάγκες τους στο εξωτερικό.
Το Πεκίνο αρνήθηκε ότι διοικεί αδήλωτες αστυνομικές δυνάμεις έξω από την επικράτειά του, με το υπουργείο Εξωτερικών να αναφέρει στο CNNi τον Νοέμβριο: «Ελπίζουμε ότι τα αρμόδια μέρη θα σταματήσουν να το διαφημίζουν για να δημιουργήσουν εντάσεις. Η χρήση αυτού ως πρόσχημα για τη συκοφάντηση της Κίνας είναι απαράδεκτη». Αντίθετα, η Κίνα ισχυρίστηκε ότι οι εγκαταστάσεις είναι διοικητικοί κόμβοι, που έχουν δημιουργηθεί για να βοηθούν τους Κινέζους ομογενείς σε εργασίες όπως η ανανέωση των αδειών οδήγησης. Η Κίνα ισχυρίζεται επίσης ότι τα γραφεία ήταν μια απάντηση στην πανδημία του Covid-19, λόγω της οποίας πολλοί πολίτες παρέμεναν αποκλεισμένοι σε άλλες χώρες εκτός Κίνας, χωρίς να μπορούν να ανανεώσουν τα έγγραφά τους.
Όταν το CNNi προσέγγισε τον περασμένο μήνα το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας σχετικά με τους αρχικούς ισχυρισμούς της Safeguard Defenders, ισχυρίστηκαν ότι οι υπερπόντιοι σταθμοί στελεχώθηκαν από εθελοντές. Ωστόσο, η τελευταία έκθεση της οργάνωσης υποστηρίζει ότι ένα αστυνομικό δίκτυο το οποίο είχε εξετάσει, είχε προσλάβει 135 άτομα για τους πρώτους 21 σταθμούς της. Η οργάνωση ανακάλυψε επίσης ένα τριετές συμβόλαιο για έναν εργαζόμενο που προσλήφθηκε σε υπερπόντιο σταθμό στη Στοκχόλμη.
Οι αδήλωτες προξενικές δραστηριότητες εκτός των επίσημων διπλωματικών αποστολών ενός έθνους είναι εξαιρετικά ασυνήθιστες και παράνομες, εκτός εάν το κράτος υποδοχής έχει δώσει τη ρητή συγκατάθεσή του και η έκθεση Safeguard Defenders ισχυρίζεται ότι τα γραφεία της Κίνας στο εξωτερικό υπάρχουν ήδη αρκετά χρόνια πριν από την πανδημία.
Οι αποκαλύψεις έχουν πυροδοτήσει έρευνες σε τουλάχιστον 13 χώρες μέχρι στιγμής και πυροδότησαν μια ολοένα και πιο έντονη διπλωματική διαμάχη μεταξύ της Κίνας και εθνών όπως ο Καναδάς, όπου υπάρχει μεγάλη κινεζική διασπορά.
Η Κίνα δεν είναι η μόνη υπερδύναμη που κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί εξωδικαστικά μέσα για την επίτευξη στόχων για την επιβολή του νόμου ή για σκοπούς πολιτικής δίωξης στο εξωτερικό.
Η Ρωσία, για παράδειγμα, έχει κατηγορηθεί σε δύο περιπτώσεις ότι ανέπτυξε θανατηφόρες χημικές και ραδιενεργές ουσίες στο βρετανικό έδαφος για να προσπαθήσει να δολοφονήσει τους πρώην κατασκόπους της – ισχυρισμούς που η Ρωσία πάντα αρνιόταν.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η CIA είχε εμπλακεί σε ένα σκάνδαλο σχετικά με την έκτακτη παράδοση υπόπτων για τρομοκρατία από τους δρόμους της Ιταλίας στο Γκουαντάναμο μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
Ωστόσο, η υπόνοια ότι μια ευρεία καταστολή των Κινέζων πολιτών λαμβάνει χώρα σε ξένες χώρες, έρχεται σε μια κομβική στιγμή για ένα έθνος που αντιμετωπίζει τις δικές του αναταραχές στο εσωτερικό, εν μέσω κούρασης από την περιοριστική πολιτική της χώρας για μηδενική ανοχή στον Covid. Την περασμένη εβδομάδα, η Κίνα δήλωσε ότι θα χαλαρώσει ορισμένους από τους περιορισμούς της πανδημίας, τρία χρόνια μετά την έναρξη του Covid-19.
Ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, η Κίνα έχει αναπτύξει μια βαθύτερη σχέση με πολλές από τις χώρες όπου φέρεται ότι βρέθηκαν τα υπερπόντια αστυνομικά τμήματα, εγείροντας αμήχανα ερωτήματα για τις εθνικές κυβερνήσεις που εξισορροπούν τα εμπορικά συμφέροντα με την εθνική ασφάλεια.
Η Κίνα υπογράφει συμφωνίες αστυνομικής περιπολίας με έθνη
Η Ιταλία, της οποίας οι διαδοχικές κυβερνήσεις από το 20125 έχουν υπογράψει μια σειρά από διμερείς συμφωνίες ασφαλείας με την Κίνα, έχει σε μεγάλο βαθμό σιωπήσει σχετικά με τις αποκαλύψεις για εικαζόμενες δραστηριότητες στο έδαφός της.
Μεταξύ 2016 και 2018 η ιταλική αστυνομία πραγματοποίησε πολλαπλές κοινές περιπολίες με την κινεζική αστυνομία - πρώτα στη Ρώμη και το Μιλάνο - και αργότερα σε άλλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Νάπολης, όπου την ίδια στιγμή, η Safeguard Defenders λέει ότι βρήκε στοιχεία ότι ένα σύστημα παρακολούθησης βίντεο προστέθηκε σε μια κινεζική συνοικία φαινομενικά «για να αποτρέψει αποτελεσματικά τα εγκλήματα εκεί».
Το 2016, ένας αξιωματούχος της ιταλικής αστυνομίας είπε στο NPR ότι η κοινή αστυνόμευση θα «οδηγούσε σε μια ευρύτερη διεθνή συνεργασία, ανταλλαγή πληροφοριών και ανταλλαγή πόρων για την καταπολέμηση των εγκληματικών και τρομοκρατικών ομάδων που πλήττουν τις χώρες μας».
Η ΜΚΟ διαπιστώνει ότι η Ιταλία έχει φιλοξενήσει 11 κινεζικά αστυνομικά τμήματα, μεταξύ των οποίων στη Βενετία και στο Πράτο, κοντά στη Φλωρεντία.
Σε μια τελετή στη Ρώμη για τα εγκαίνια ενός νέου σταθμού παραβρέθηκαν αξιωματούχοι της ιταλικής αστυνομίας το 2018, σύμφωνα με βίντεο που δημοσιεύτηκαν σε κινεζικούς ιστότοπους, που καταδεικνύουν τους στενούς δεσμούς μεταξύ των αστυνομικών δυνάμεων στις δύο χώρες.
Νωρίτερα φέτος, η ιταλική εφημερίδα La Nazione ανέφερε ότι οι τοπικές έρευνες σε έναν από τους σταθμούς δεν είχαν αποκαλύψει καμία παράνομη δραστηριότητα. Το Il Foglio επικαλέστηκε τους αρχηγούς της αστυνομίας να δηλώνουν πρόσφατα ότι οι σταθμοί δεν παρουσίαζαν καμία ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς φαινόταν να είναι απλώς γραφειοκρατικοί.
Τα υπουργεία Εξωτερικών και Εσωτερικών της Ιταλίας δεν απάντησαν σε ερωτήσεις του CNNi.
Η Κίνα συνήψε επίσης παρόμοιες συμφωνίες κοινής αστυνομικής περιπολίας με την Κροατία και τη Σερβία μεταξύ 2018 και 2019 ως μέρος του αυξανόμενου στρατηγικού αποτυπώματος του έθνους στην πορεία της καθοριστικής εξωτερικής πολιτικής του Σι, που ονομάζεται Πρωτοβουλία Belt and Road.
Κινέζοι αξιωματικοί εθεάθησαν σε κοινή περιπολία με τους Κροάτες ομολόγους τους στους δρόμους της πρωτεύουσας Ζάγκρεμπ μόλις τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, ανέφεραν κινεζικά μέσα ενημέρωσης.
Αξιωματούχος της αστυνομίας του Ζάγκρεμπ που μίλησε στο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua είπε ότι οι περιπολίες ήταν απαραίτητες για την «προστασία και την προσέλκυση ξένων τουριστών».
Μια αναφορά του 2019 από το Reuters ανέφερε ότι Κινέζοι αξιωματικοί είχαν ενωθεί με Σέρβους αξιωματικούς σε περιπολία στο Βελιγράδι για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της εισροής Κινέζων τουριστών. Ένας Σέρβος αξιωματικός σημείωσε ότι οι Κινέζοι δεν είχαν την αρμοδιότητα να κάνουν συλλήψεις.
Η Safeguard Defenders λέει επίσης ότι κινεζικοί αστυνομικοί σταθμοί δημιουργήθηκαν στη Νότια Αφρική και σε κοντινές χώρες, χάρη σε μια παρόμοια συμφωνία με την Πρετόρια, που υπήρχε εδώ και χρόνια.
Η Κίνα άρχισε να θέτει τα θεμέλια για στενότερους δεσμούς αστυνόμευσης με τις αστυνομικές αρχές της Νότιας Αφρικής πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες, δημιουργώντας αργότερα ένα δίκτυο των επίσημα αποκαλούμενων «Overseas Chinese Service Centers» χάρη σε διαδοχικές διμερείς συμφωνίες ασφαλείας σε συνεργασία με την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής.
Η Κίνα προσπαθεί να επαναπατρίσει ανθρώπους παρά τη θέλησή τους
Σύμφωνα με την αξιολόγηση της Safeguard Defenders , η Κίνα έκανε εκτεταμένες προσπάθειες να πείσει ανθρώπους να επαναπατριστούν παρά τη θέλησή τους, παρεμβαίνοντας σε πολλές περιπτώσεις, παρενοχλώντας τους και απειλώντας τους.
Βασιζόμενοι σε επίσημα κινεζικά δεδομένα, ο αριθμός των εξαναγκαστικών επαναπατρισμών θα μπορούσε να φτάνει τις 250.000 σε όλο τον κόσμο, κατά την περίοδο που ο Σι ήταν στην εξουσία.
«Θα ξεκινήσει με τηλεφωνήματα. Μπορεί να αρχίσουν να εκφοβίζουν τους συγγενείς σας πίσω στην Κίνα, να σας απειλούν, να κάνουν τα πάντα για να πείσουν τους στόχους στο εξωτερικό να επιστρέψουν. Εάν αυτό δεν λειτουργήσει, θα χρησιμοποιήσουν μυστικούς πράκτορες στο εξωτερικό. Θα τους στείλουν από το Πεκίνο και θα χρησιμοποιήσουν μεθόδους όπως δελεασμός και παγίδευση», ανέφερε η διευθύντρια εκστρατείας της Safeguard Defenders Λόρα Χαρτ.
Το γαλλικό υπουργείο Εσωτερικών αρνήθηκε να σχολιάσει τον ισχυρισμό ότι ένας Κινέζος πολίτης εξαναγκάστηκε να επιστρέψει στο σπίτι του από κινεζικό αστυνομικό τμήμα σε προάστιο του Παρισιού.
Οι αποκαλύψεις πυροδοτούν θυμό και έρευνες
Οι αποκαλύψεις έχουν προκαλέσει οργή σε ορισμένες χώρες και εμφανή σιωπή σε άλλες.
Τον περασμένο μήνα, ο διευθυντής του FBI, Κρίστοφερ Ρέι, δήλωσε σε Επιτροπή Εσωτερικής Ασφάλειας ότι ανησυχεί βαθιά για τις αποκαλύψεις. «Είναι εξωφρενικό να πιστεύει κανείς ότι η κινεζική αστυνομία θα επιχειρούσε να στήσει κατάστημα, ξέρετε, στη Νέα Υόρκη, ας πούμε, χωρίς τον κατάλληλο συντονισμό. Παραβιάζει την κυριαρχία και παρακάμπτει τις τυπικές διαδικασίες δικαστικής συνεργασίας και επιβολής του νόμου», είπε.
Η Ιρλανδία έχει κλείσει το κινεζικό αστυνομικό τμήμα που υπήρχε στο έδαφός της, ενώ στην Ολλανδία, η οποία έχει λάβει παρόμοια μέτρα, βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα, όπως και στην Ισπανία.
Η Χαρτ είπε στο CNNi ότι ο οργανισμός πιθανότατα θα βρει περισσότερους σταθμούς στο μέλλον. «Είναι η κορυφή του παγόβουνου. Η Κίνα δεν κρύβει αυτό που κάνει. Λένε ρητά ότι πρόκειται να επεκτείνουν αυτές τις επιχειρήσεις, οπότε ας το λάβουμε σοβαρά υπόψη, τόινσε.
«Αυτή είναι μια στιγμή που οι χώρες πρέπει να αναλογιστούν ότι είναι ζήτημα προασπισμού του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες τους τόσο για τους ανθρώπους από την Κίνα όσο και για όλους τους άλλους σε όλο τον κόσμο», είπε.
Επιμέλεια: Σπυριδούλα Σκούρα