Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Βατόπουλος μόλις κυκλοφόρησε το πιο προσωπικό του βιβλίο. Το μυθιστόρημα «Στο βάθος του αιώνα: ένα αφήγημα για την Αθήνα» (Εκδόσεις Μεταίχμιο) μας οδηγεί σε νέες ανεξερεύνητες περιοχές της αθηναίικης γης. Από τις λίγες φορές που ένα λογοτεχνικό κείμενο βάζει τον αναγνώστη να ψάξει έξω από το βιβλίο του και μετά να επιστρέψει πίσω στο κείμενο της ιστορίας. Εξαιρετική δημιουργία!
Για να δούμε όμως τι έχει να μας πει ο κος Βατόπουλος για το βιβλίο του.
Πώς νιώθετε τώρα που τελειώσατε το καινούργιο σας βιβλίο;
Ηταν μια ανάγκη που έπρεπε να εκτονωθεί, σαν μια εκβολή ενός ποταμού. Επιχείρησα να οργανώσω ένα τοπίο μνήμης και να αποτυπώσω μια αστική πατριδογνωσία. Κατά συνέπεια, η συγγραφή ενός τόσο προσωπικού βιβλίου, όπως αυτό, λειτούργησε ως μοχλός αποσυμπίεσης και απελευθέρωσε κατά κύματα σκέψεις και απωθημένες εικόνες. Αυτό το βιβλίο μου έδωσε τη δυνατότητα να αντλήσω από μια βαθιά δεξαμενή αναφορών, εμπειριών και συλλογισμών και να σταθώ σε μια νέα αφετηρία. Ενιωσα, δηλαδή, ότι είχα επιτελέσει ένα καθήκον απέναντι στον εαυτό μου, μια σχετική κάθαρση και μια επανεκκίνηση.
2. Πείτε μας λίγα λόγια για το περιεχόμενο του.
Είναι ένα βιβλίο συνειρμικής γραφής που δίνει φωνή σε εσωτερικούς μονολόγους αλλά και σε πρόσωπα που πέρασαν και σε πρόσωπα που είναι κομμάτι της αθηναϊκής συνθήκης. Είναι ένα βιβλίο για την Αθήνα και την ιδέα των πόλεων, μέσα από μια κοινά κληροδοτημένη εμπειρία. Είναι όμως και η αφήγηση για μια πόλη ενηλικίωσης στις μεταπολεμικές δεκαετίες μέσα από τη διαδικασία αυτοσυνειδησίας απέναντι στον βιολογικό και τον ιστορικό χρόνο. Συνομιλώ, επίσης, με τις γενιές που πέρασαν και αφήνω ένα κείμενο για τις γενιές που θα έρθουν μέσα από μία καταβύθιση στο σώμα μνήμης της Αθήνας. Κτίρια, κατεδαφίσεις, κύκλοι επάλληλοι στη διαμόρφωση της πόλης, τελετές απωλείας και τελετουργικά αναγέννησης, φωτογράφοι – ανατόμοι της πόλης, βιβλιοπωλεία-κιβωτοί, σινεμά και ο κόσμος της φαντασίας. Η Αθήνα που προκύπτει μέσα από το βιβλίο κυλάει σαν ένα ποτάμι πέρα από τις τομές του χρόνου σαν μια υβριδική στρωματογραφία.
3. Γράφτηκε κατά τη διάρκεια του lockdown;
Πράγματι, το μεγαλύτερο κομμάτι του βιβλίου γράφτηκε στη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, την άνοιξη του 2020. Ηταν για μένα μια άσκηση πειθαρχίας αλλά και μια διαφυγή προς τη δημιουργία σε ένα χρόνο που έμοιαζε στατικός. Μου έδωσε χαρά και ικανοποίηση η καθημερινή συνάντηση με το χειρόγραφο, ήταν μια διαδικασία αναγκαία και εν τέλει λυτρωτική.
4. Διαβάζοντας το βιβλίο, κατάλαβα ότι θέλετε να δώσετε μια καινούργια κατεύθυνση στην εξιστόρηση των γειτονιών της Αθήνας. Πώς προέκυψε αυτή η αλλαγή;
Τα τελευταία χρόνια επικεντρώνομαι στην αποκρυπτογράφηση της αθηναϊκής συνοικίας συνομιλώντας εμμέσως με τις γενεές. Με ενδιαφέρει εξ ίσου το βίωμα της στιγμής μέσα από μια φαινομενολογική εντύπωση όσο και η παλινδρόμηση στον χρόνο και η προβολή του παρελθόντος στο παρόν και του παρόντος στο μέλλον. Μέσα από αυτή την ακτινογραφία, μια περιπλάνηση προσφέρεται ως μια σύνθετη εμπειρία με πολλές παραμέτρους. Αυτήν την προσέγγιση στον χρόνο και στο ανάγλυφο της αστικής μνήμης, επιχείρησα να την καταστήσω κεντρική σε αυτό το νέο βιβλίο. Η απώτερη φιλοδοξία μου ήταν να μιλήσω για όλα όσα εκφράζουν την αθηναϊκή συνθήκη σύμφωνα με την υποκειμενική μου θεώρηση. Η σταδιακή ανακάλυψη και συνομιλία με την ιδέα του άστεως είναι κάτι που διαρκώς με συνεγείρει.
5. Υπάρχει κάποιο μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από το βιβλίο σας;
Με ενδιαφέρει να καλλιεργηθεί η πεποίθηση πως η Αθήνα δεν αντέχει στερεότυπες αναγνώσεις. Όσο περισσότερο περπατάω στην πόλη τόσο περισσότερο αντιλαμβάνομαι τις πολλές στρώσεις της πόλης, την υβριδική συνύπαρξη και τη διαρκή μεταβολή. Η μνήμη της πόλης μπορεί να γίνει κίνητρο για την πόλη του αύριο.