Κάποιοι ισχυρίζονται ότι με τέσσερεις ή πέντε ώρες ύπνου είναι καλά, ότι δεν χρειάζονται περισσότερο ύπνο και ότι ξυπνούν φρέσκοι και γεμάτοι ζωντάνια.
Είναι όμως όντως έτσι;
Κατά μέσο όρο υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι κοιμούνται περίπου το ένα τρίτο της ζωής τους.
Ακούγεται σαν χάσιμο χρόνου. Μάλλον όμως συμβαίνει το αντίθετο. Όσο κοιμόμαστε το ανθρώπινο σώμα επιτελεί πολλές σημαντικές λειτουργίες για την υγεία και ευεξία μας. Ο βαθύς ύπνος και ο λεγόμενος ύπνος REM, δηλαδή ο ύπνος με γρήγορες κινήσεις των ματιών, εναλλάσσονται κάθε 90 λεπτά. Την ώρα του ύπνου το σώμα μας λειτουργεί σαν υπολογιστής κάνοντας «update». Ανανεώνονται οι ορμόνες που σχετίζονται με την ανάπτυξη και ενεργοποιείται το ανοσοποιητικό σύστημα, κάνοντας τα κύτταρα πιο ανθεκτικά σε ιούς και βακτήρια. Κατά τη διάρκεια μάλιστα του ύπνου REM ο εγκέφαλος αποθηκεύει τις πληροφορίες της ημέρας και αφήνει χώρο για τα νέα ερεθίσματα της επομένης.
Ο ύπνος που χρειαζόμαστε εξαρτάται από την ηλικία
O ύπνος συνδέεται με την ανάπτυξη, γι' αυτό τα μωρά πρέπει να κοιμούνται 14 με 17 ώρες
Αλλά πόσο πρέπει εν τέλει να διαρκεί ο ύπνος; Σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα Μελετών για τον Ύπνο των ΗΠΑ ένα νεογέννητο πρέπει να κοιμάται από 14 έως 17 ώρες, ακόμη κι αν πρόκειται για διακεκομμένο ύπνο. Τα παιδιά ηλικίας δημοτικού πρέπει να κοιμούνται από 9 έως 11 ώρες, ενώ για τους ενήλικες συνιστάται να μην κοιμούνται λιγότερο από έξι ώρες.
Από την άλλη πλευρά και οι ειδικοί τονίζουν ότι οι ώρες αυτές είναι ενδεικτικές. Υπάρχουν άνθρωποι που με λιγότερο από 10 ώρες ύπνου δεν νιώθουν ξύπνιοι. Από την άλλη πλευρά σε όλα υπάρχει ένα μέτρο κι έτσι ειδικοί από την Οξφόρδη έχουν καταλήξει στο ότι και ο πολύς ύπνος δεν είναι καλός. Συγκεκριμένα εκτιμούν ότι πάνω από οκτώ ώρες ύπνου τη νύχτα ενδέχεται να αυξάνουν την πιθανότητα εγκεφαλικού.
Τι συμβαίνει με την έλλειψη ύπνου;
«Απαγορεύονται» τα κινητά για έναν καλό ύπνο
Η ολική έλλειψη ύπνου για μια παρατεταμένη περίοδο θεωρείται βασανιστήριο. Όσο περισσότερο το σώμα στερείται ύπνου, τόσο περισσότερα προβλήματα αποκτά: πέφτει η θερμοκρασία του σώματος, μειώνεται η συγκέντρωση, το σώμα μοιάζει να βρίσκεται σε κατάσταση μέθης. Πάντως μέχρι στιγμής οι επιστήμονες δεν έχουν απαντήσει με σιγουριά στο ερώτημα αν η χρόνια έλλειψη ύπνου μπορεί να σκοτώσει.
Οι λόγοι που οδηγούν σε διαταραχές του ύπνου ποικίλλουν, από τα κινητά τηλέφωνα, τους ήχους και την ακτινοβολία που εκπέμπουν, μέχρι την υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ. Επίσης οι έντονοι ήχοι και το φως, από όπου κι αν προέρχονται, μπορούν να οδηγήσουν σε διαταραχές του ύπνου. Μερικές λύσεις που προτείνουν οι ειδικοί για έναν καλό ύπνο είναι να κρατάμε μακριά κινητά και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, να κοιμόμαστε στο υπνοδωμάτιο και όχι πχ. στο γραφείο ή στο σαλόνι, ενώ είναι πολύ σημαντικό να εκμεταλλευόμαστε τα Σαββατοκύριακα για λίγη παραπάνω ξεκούραση. Ένα καλό στρώμα κι ένα καλό μαξιλάρι είναι επίσης σημαντικά για έναν καλό ύπνο, γιατί κρατούν το κεφάλι και το σώμα στη σωστή θέση. Το ίδιο σημαντικό είναι ένα σκοτεινό υπνοδωμάτιο με θερμοκρασία από 15 έως 18 βαθμούς Κελσίου.
Κάρλα Μπλέικερ
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη