Σε ένα ξεχασμένο βιβλίο, του κατοχικού υπουργού Σωτήρη Γκοτζαμάνη, κρύβεται ένας «θησαυρός» στοιχείων για τις γερμανικές οφειλές προς την Ελλάδα εξαιτίας του αναγκαστικού κατοχικού δανείου. Πρόσφατα η αρμόδια επιτροπή που είχε συσταθεί στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους από τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα κατέληξε σε απόρρητο πόρισμα -τόσο για το κατοχικό δάνειο όσο και για τις πολεμικές αποζημιώσεις- το οποίο παραδόθηκε στις αρχές Ιανουαρίου στο υπουργείο Οικονομικών, όπως είχε αποκαλύψει η «δημοκρατία» στις 9 Ιανουαρίου. Το πόρισμα υπολογίζει το ποσό της σημερινής οφειλής της Γερμανίας στη χώρα μας μόνο από το κατοχικό δάνειο στα 11 δισ. ευρώ.
Το βιβλίο του υπουργού Συντονισμού και Οικονομίας στην κυβέρνηση Τσολάκογλου τιτλοφορείται «Κατοχικόν Δάνειον και Δαπάναι Κατοχής» και εκδόθηκε το 1954. Εκεί αναλύει πώς φτάσαμε να δώσουμε χρήματα στους κατακτητές, μέσω αναγκαστικού δανεισμού, με μηδενικό επιτόκιο!
«Η μικρά και πτωχή Ελλάς υποχρεούτο κατά τους διεθνείς νόμους να εξεύρη τα μέσα προς κάλυψη των δαπανών των κατακτητών» διηγείται ο Γκοτζαμάνης, ξετυλίγoντας το κουβάρι της αφήγησης από τους πρώτους μήνες της Κατοχής. Αφού αναλύει τις τρομερές δυσκολίες που δημιουργούσε η έλλειψη ρευστού, παρουσιάζει τη «λύση» που τελικά δόθηκε τον Μάρτιο του 1942: «Τα έξοδα Κατοχής διηρέθησαν εις δύο κατηγορίας: Μικρόν ποσό 1.500 εκατ. μηνιαίως θα εβάρυνε την Ελλάδα. Ολα τα άλλα έξοδα εβάρυναν την Γερμανίαν και Ιταλίαν, θα εκαλύπτοντο δε υπό της Τραπέζης της Ελλάδος διά προκαταβολήν εις χρέωσιν των αξονικών κυβερνήσεων, αναλόγως των υφ' εκατέρας αναλήψεων».
Και εγένετο έτσι το διαβόητο κατοχικό δάνειο, μικρό μέρος μόνο του οποίου κάλυπτε τις ανάγκες του δοκιμαζόμενου ελληνικού λαού. Ο Γκοτζαμάνης παραθέτει έγγραφα και συμφωνίες τα οποία μπορούν να αποτελέσουν ισχυρά όπλα στην προσπάθεια της κυβέρνησης να διεκδικήσει τα οφειλόμενα, πείθοντας για το ορθό και το ακριβές του αιτήματός της. Οπως σημειώνει ο αρμόδιος τότε υπουργός, η Τράπεζα της Ελλάδος έδινε προκαταβολές του δανείου, οι οποίες «αποτελούσιν ιδιαίτερον λογαριασμόν πιστώσεώς μας προς τα Δυνάμεις του Αξονος».
Η τροποποίηση
Τον Δεκέμβριο του 1942 η συμφωνία για το κατοχικό δάνειο τροποποιήθηκε. Η νέα συμφωνία αποτυπώνεται σε έγγραφο που δημοσιεύεται στο παράρτημα του βιβλίου. Γράφει ο Γκοτζαμάνης: «Δι' αυτής απεδέχθημεν, ως εζήτουν οι ξένοι, όπως το εις βάρος της Ελλάδας καθορισθέν διά της συμφωνίας του Μαρτίου ποσόν των 1.500.000.000 δραχμών προσαρμόζεται υπό μικτής ελληνο-ιταλο-γερμανικής επιτροπής επί τη βάσει του τιμαρίθμου της 14 Μαρτίου 1942, εις την εκάστοτε αγοραστικήν αξίαν της δραχμής».
Ο κατοχικός υπουργός υποστηρίζει στη συνέχεια ότι άφησε στους διαδόχους του στις μεταπολεμικές κυβερνήσεις δύο συμβάσεις «περί των εξόδων Κατοχής, δυνάμει των οποίων η Ελλάς είχεν αποκτήσει δικαιώματα νομικά και ηθικά να απαιτήσει από τας δυνάμεις του Αξονα τας εις αυτάς καταβληθείσας προκαταβολάς». Οπως αναφέρει συγκεκριμένα, τα καταβληθέντα ποσά επί της δικής του υπουργίας ανήλθαν συνολικά στο ποσό των 395 δισεκατομμυρίων δραχμών. Επισυνάπτει, μάλιστα, και σχετικούς πίνακες. Από αυτό το ποσό, 75 δισ. βαρύνουν την Ελλάδα και 320 δισ. τις κατοχικές δυνάμεις. Αυτό λοιπόν είναι το επιβεβαιωμένο ποσό που πλήρωσε ο εξαθλιωμένος ελληνικός λαός στους κατακτητές, πάνω στο οποίο θα πατήσει η ελληνική διαπραγμάτευση, για να διεκδικήσει την αποπληρωμή του.
Παράλληλα, σε μία θετική εξέλιξη για την ελληνική διεκδίκηση, ο Γερμανοελληνικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος DHW εκφράστηκε προχθές θετικά στην πρόταση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά για σύσταση ελληνογερμανικής επιτροπής σοφών που, πέραν του δανείου, θα συζητήσει και γενικότερα ζητήματα που απορρέουν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή. «Χαιρετίζουμε και επικροτούμε την πρόταση του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος. Η πρόταση αυτή μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους και ο υπουργός θα μας έχει αρωγούς του σε αυτήν την πρωτοβουλία, η οποία δείχνει θάρρος και όρεξη για συνεργασία σε κλίμα φιλίας, αλληλοσεβασμού και ρεαλισμού» τονίζει σε δήλωσή του ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του ΓερμανοΕλληνικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου DHW Φαίδων Κοτσαμπόπουλος.
Επέστρεψαν μόνο τα 92.000.000 μάρκα!
Ανάμεσα στα ιστορικά ντοκουμέντα υποστήριξης της ελληνικής θέσης για αποπληρωμή του κατοχικού δανείου ξεχωριστή θέση έχει εκείνη του εγνωσμένης αξίας ιστορικού Χάγκεν Φλάισερ, που έχει ασχοληθεί επισταμένως με το ζήτημα και αναφέρεται όχι σε ελληνική, αλλά σε γερμανική πηγή. Σε συνέντευξή του είχε αποκαλύψει ότι στα μέσα της δεκαετίας του '70 είχε ανακαλύψει στα υπόγεια των γερμανικών αρχείων ένα εκτενέστατο υπόμνημα της τράπεζας του Ράιχ. Το εν λόγω υπόμνημα, κατά τον κ. Φλάισερ, υπολογίζει ότι τα ποσά του κατοχικού δανείου ανέρχονται στα 568.000.000 μάρκα, από τα οποία οι Γερμανοί είχαν επιστρέψει 92.000.000 μάρκα - την τελευταία δόση, μάλιστα, στις 6 Οκτωβρίου 1944, έξι μέρες προτού αποχωρήσουν από την Αθήνα.
Κώστας Παπαχλιμίντζος