της Μαρίζας Ντεκάστρο
Όποιος έχει διαβάσει υπομονετικά ή έστω έχει ψάξει πληροφορίες για τόπους και ανθρώπους στο έργο του Κυριάκου Σιμόπουλου, Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, αναμφίβολα έχει γοητευτεί από αυτά τα περιηγητικά χρονικά που καλύπτουν τη μεγάλη χρονική περίοδο από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 19ου αι.
Ο πλούτος της ματιάς και των ιδεών των συγγραφέων τους, η υγιής περιέργειά τους, τα κίνητρα και τα ενδιαφέροντα του καθενός, η παρατηρητικότητα και η ποικιλία των πληροφοριών, το συνειρμικό και άναρχο πέρασμα από το ένα θέμα στο άλλο, συνεπαίρνουν.
Ο Jorge Carrión, καθηγητής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, είναι ένας σύγχρονος περιηγητής. Βιβλιόφιλος και συστηματικός αναγνώστης, λίγο αρχαιολόγος και ιστοριοδίφης των βιβλιοπωλείων, φίλος εκδοτών, συγγραφέων, βιβλιοπωλών. Μονομανής όπως οι παλαιοί ταξιδιώτες και οι συλλέκτες. Μεθοδικός ερευνητής.
Οι διαδρομές του στα βιβλιοπωλεία καλύπτουν ηπείρους και χώρες σ’ είναι ένα ταξίδι χωρίς τελειωμό γιατί κάθε χρόνο και παντού εμφανίζονται καινούργια όμορφα και μικρά που κρύβουν μια αφήγηση για τη γέννησή τους, όπως είπε σε μια από τις συνεντεύξεις του στην Αθήνα (ΕφΣυν, 17/6/18).
Ο συγγραφέας, ως άλλος homo universalis, έχει το χάρισμα να ενσωματώνει στο γραπτό του πρόσωπα, αναγνώσεις, αναγνώσματα, ταινίες και μουσικές, παρέες, ανταγωνισμούς, συνήθειες, συμβάντα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά. Σχολιάζει λογοτεχνικά κινήματα, εκδόσεις, χαρτιά, γραμματοσειρές, εξώφυλλα, κτίρια, προθήκες, διαρρύθμιση χώρων, υπαλλήλους, πελάτες, γειτονιές. Αφηγείται πολυάριθμες παρένθετες ιστορίες οι οποίες συνθέτουν μια τοιχογραφία που απλώνεται στον παγκόσμιο χάρτη. Και γράφει ένα ταξιδιωτικό και λογοτεχνικό δοκίμιο για μία πλευρά της ιστορίας του πολιτισμού που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα με ήρωες τα βιβλιοπωλεία και την κοινότητα των ανθρώπων τους.
Σταχυολογώ:
Οι πολιτισμοί δεν δύνανται να υπάρξουν δίχως μνήμη, αλλά ούτε δίχως λησμονιά. Ενώ η Βιβλιοθήκη επιμένει πεισματικά να θυμάται τα πάντα, το Βιβλιοπωλείο επιλέγει, απορρίπτει, προσαρμόζεται στο παρόν χάρη στην αναγκαία λησμονιά…
…Τα βιβλιοπωλεία, ανέκαθεν υπήρξαν τόποι σύν(τ)αξης του λογοτεχνικοί κανόνα και, συνεπώς, σημεία στρατηγικής σημασίας για τη γεωπολιτική του πολιτισμού…
…Γιατί μην κοροϊδευόμαστε, τα βιβλιοπωλεία είναι πολιτιστικά κέντρα, μύθοι, χώροι συζήτησης και αντιπαραθέσεων και φιλίας ακόμα και ερωτικών σκιρτημάτων…
…Τα βιβλιοπωλεία είναι πυξίδες: αν τα μελετήσεις, σου προσφέρουν ερμηνείες του σύγχρονου κόσμου πολύ πιο καίριες από εκείνες που προσφέρουν άλλες αντιπροσωπευτικές εικόνες ή άλλοι χώροι…
Ένα βιβλιοπωλείο είναι μία κοινότητα πιστών…
…Ταξιδεύουμε για να ανακαλύψουμε, αλλά και για να αναγνωρίσουμε…
Γοητευμένη, διάβασα ανάκατα τα κεφάλαια με μια εντελώς προσωπική σειρά ξεκινώντας το ταξίδι από τα γνωστά μου μέρη, την Αθήνα και τις πόλεις που έχω επισκεφτεί. Είχα την περιέργεια να δω τι παρατήρησε, τι τον συγκίνησε, ποιους συνάντησε στα μέρη που πήγε, τι διάβασε, να διασταυρώσω τις παραστάσεις του με τις δικές μου. Αναπόλησα βόλτες και επισκέψεις, το ξάφνιασμα όταν ανακάλυψα στο Παρίσι το δαιδαλώδες Shakespeare and Co, μουσείο του εαυτού του ή το ντιζαϊνάτο Corso Como 10 στο Μιλάνο. Θυμήθηκα άλλα βιβλιοπωλεία για τα οποία δεν γράφει, το Maspero και τη Librairie des Femmes, και πολλά ακόμα και τα συνέδεσα με δικές μου περιπλανήσεις. Αλλά και λυπάμαι που δεν έψαξα περισσότερο τις ξένες πόλεις. Έμαθα όμως για τα επόμενα ταξίδια και σκέφτηκα το βιβλίο σαν αναφορά για τα μελλοντικά. Το έκαναν πολλοί, παρότι ο συγγραφέας δήλωσε ότι δεν είχε κάτι τέτοιο κατά νου όταν το έγραφε. Τώρα που το βιβλίο ανήκει πλέον στους αναγνώστες, καθένας το προσλαμβάνει με τον τρόπο του.
Ακόμα, παρακινήθηκα να βρω στη βιβλιοθήκη μου συγγραφείς που δεν είχα διαβάσει μέχρι που τους συνάντησα στο βιβλίο, αγόρασα κι άλλα…
Το απόλαυσα!
info: Jorge Carrión, Βιβλιοπωλεία, Ο χάρτης του κόσμου από έναν αναγνώστη, Μτφρ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ποταμός, 2018.
φωτο: Το βιβλιοπωλείο "Ατλαντίς" στη Σαντορίνη