Ο ύπνος συνιστά μια από τις κύριες ανάγκες για την επιβίωσή μας. Αναζωογονεί το σώμα και το νου μας. Μας βοηθά να αναρρώσουμε και να αναπληρώσουμε ενέργεια. Οι άνθρωποι συχνά παραπονιούνται ότι δεν προλαβαίνουν να κοιμηθούν αρκετά, αλλά πώς ακριβώς ορίζεται ο αρκετός ύπνος;
Ο ύπνος είναι μια συναρπαστική φάση της καθημερινότητάς μας προς διερεύνηση. Και η επιστήμη έχει ασχοληθεί πολύ με αυτό το ζήτημα, προσπαθώντας να μάθει όλα τα μυστικά του. Έχει καταφέρει να καταρρίψει παλιούς μύθους και να ανακαλύψει περισσότερες λεπτομέρειες για τις φάσεις του. Ο ύπνος προσφέρει άφθονα οφέλη, αλλά σε μεγάλες ποσότητες αποδεικνύεται βλαβερός. Οι ερευνητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο πολύς χρόνος στο κρεβάτι αυξάνει τους κινδύνους για την υγεία μας.
Πόσο ύπνο χρειαζόμαστε;
Οι οκτώ ώρες ήταν πάντα ο χρυσός κανόνας. Και κανείς δεν τον έχει αμφισβητήσει μέχρι τώρα. Αλλά πρόσφατα, ερευνητές από το Εθνικό ίδρυμα της Αμερικής για τον ύπνο διεύρυναν το αποδεκτό, φυσιολογικό όριο ύπνου από τις επτά μέχρι τις εννέα ώρες για την ηλικιακή ομάδα 18-65. Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι οι επτά ώρες αποτελούν τον χρυσό κανόνα και όχι οι οκτώ. Ο καθηγητής Shawn Youngstedt από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα πάντως δηλώνει ότι «Το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας και νοσηρότητας εμφανίζεται στις επτά ώρες».
Το 2% του πληθυσμού πιστεύεται ότι κοιμάται πολλές ώρες από την παιδική του ηλικία, κάτι που συνεχίζουν και στην ενήλικη ζωή. Η τάση να κοιμόμαστε παραπάνω τα σαββατοκύριακα δεν επηρεάζει αρνητικά την υγεία μας. Αλλά αν αυτό συμβαίνει σχεδόν καθημερινά (δηλαδή αν κοιμόμαστε πάνω από 9 ώρες), τότε τα δεδομένα αλλάζουν. Ο υπερβολικός ύπνος αρχίζει ολοένα και περισσότερο να ανησυχεί την επιστημονική κοινότητα, καθώς γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη η σύνδεσή της με την εμφάνιση παθήσεων.
5 επιπτώσεις του πολύ ύπνου στην υγεία μας
1. Επιβαρυμένες πνευματικές ικανότητες
Σχετικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται για επτά ώρες αποδίδουν καλύτερα σε τρία διαφορετικά παιχνίδια γνωστικού περιεχομένου. Άλλες έρευνες έχουν επίσης βρει ότι ο ύπνος άνω των εννέα ωρών μπορεί να προκαλέσει μειωμένη γνωστική λειτουργία. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο υπερβολικός ύπνος μπορεί να αυξήσει επίσης τον κίνδυνο εκφυλιστικών νόσων όπως άνοια, Alzheimer κλπ. Τέλος, πρέπει να αναφερθούμε και στο ζήτημα της κατάθλιψης. Το 15% των ανθρώπων που παλεύουν με αυτή έχουν δείξει συμπτώματα υπερβολικού ύπνου.
2. Αυξημένη αίσθηση του πόνου
Ο ύπνος μπορεί να απαλύνει τον πόνο σε μερικές περιπτώσεις, αλλά σε πολλές άλλες ο υπερβολικός ύπνος αυξάνει την αίσθηση του. Συγκεκριμένα, ο πόνος της μέσης χειροτερεύει λόγω της μειωμένης κινητικότητας και ειδικά σε περιπτώσεις κακής ποιότητας του στρώματος. Οι «κυριακάτικοι πονοκέφαλοι» επίσης συνδέονται με τις πολλές παραπάνω ώρες ύπνου, κάτι που μπορεί να εξελιχθεί σε ημικρανίες και αφόρητους πόνους, παρά τη λήψη παυσίπονου.
3. Κίνδυνος καρδιακών παθήσεων
Έρευνα που διεξήχθη από το Εθνικό Αμερικάνικο Ίδρυμα Έρευνας για την Υγεία και τη Διατροφή έχει επιβεβαιώσει ότι ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου είναι υψηλότερος για τους ανθρώπους που κοιμούνται πολύ λίγο ή υπερβολικά πολύ. Συγκεκριμένα ο ύπνος άνω των οκτώ ωρών έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στηθάγχης.
Το Πανεπιστήμιο του Cambridge συνέλεξε δεδομένα για πάνω από 11 χρόνια από Ευρωπαίους, για να συνδέσει τελικά τον υπερβολικό ύπνο με 46% περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου, αφού εξέτασε και άλλους παράγοντες συννοσηρότητας επίσης. Συνεπώς, τα άτομα αυτά έχουν συνολικά περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων.
4. Απόκτηση βάρους
Όσοι παρακοιμόμαστε έχουμε επίσης περισσότερες πιθανότητες να αυξήσουμε το βάρος μας, λόγω μειωμένης φυσικής δραστηριότητας, η οποία προκαλεί και μειωμένο μεταβολισμό. Επιπλέον, ο παραπάνω ύπνος αυξάνει το ρίσκο εμφάνισης διαβήτη.
5. Φλεγμονές
Οι ερευνητές έχουν αποδείξει ότι ο υπερβολικός ύπνος ανεβάζει τα επίπεδα ενός παράγοντα εμφάνισης φλεγμονών στο σώμα μας, της αντιδρώσας πρωτεΐνης C. Αυτή η πρωτεΐνη έχει συνδεθεί με φλεγμονές, οι οποίες βεβαίως αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών ασθενειών, από την νόσο Alzheimer μέχρι στεφανιαία νόσο. Πολλά άλλα προβλήματα υγείας έχουν αναφερθεί ότι συνδέονται με τον πολύ ύπνο, όπως η μειωμένη γονιμότητα, ο αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας κλπ.
Υγιεινές συνήθειες για σωστό ύπνο
Καθώς τόσο ο ελάχιστος, όσο και ο υπερβολικός ύπνος μπορούν να προκαλέσουν πολλά προβλήματα, η σωστή ποσότητα ύπνου αποδεικνύεται τελικά παράγοντας ζωτικής σημασίας για τη συνολική μας ευεξία και υγεία. Η κατανάλωση υγιεινού φαγητού που περιέχει σελήνιο, αλλά και άλλα θρεπτικά συστατικά μπορεί να βοηθήσει στο σωστό ύπνο.
Η τακτική άσκηση επίσης μας κάνει να κοιμόμαστε σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Είναι καλύτερο να ακολουθούμε αυστηρά μοτίβα ύπνου και το πρωί να αναζητάμε το φως του ήλιου, ώστε να ξυπνάμε σωστά. Αποφύγετε βέβαια τη χρήση τηλεφώνου και υπολογιστή λίγη ώρα πριν πέσετε στο κρεβάτι. Και το πιο σημαντικό, υπολογίστε να κοιμάστε από επτά έως εννιά ώρες κάθε βράδυ, με βάση τις καθημερινές σας ανάγκες και δυνατότητες.