13 Φεβρουαρίου 2017

Brave New World: Το όραμα μίας ιδιοφυίας για ένα δυστοπικό μέλλον

Ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος (Brave New World), γράφτηκε από τον Aldous Haxley και δημοσιεύτηκε το 1932. Μας μεταφέρει σε μια μελλοντική δυστοπική κοινωνία και η πλοκή του διαδραματίζεται στο Λονδίνο, το έτος 2540 μΧ.

Το μυθιστόρημα έχει σαφές επηρροές από την εποχή που γράφτηκε. Ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος, η Οκτωβριανή Επανάσταση, η Μεγάλη Ύφεση και η βιομηχανοποίηση της κοινωνίας, επηρρέασαν τον Huxley. Παράλληλα τα έργα των H.G. Wells και Yevgeny Zamyatin, τον ενέπνευσαν για τη δημιουργία του βιβλίου του

Ο Huxley οραματίστηκε μια κοινωνία στην οποία κυριαρχούν ο αυτοματισμός, ο υλισμός και η ηδονή ως μέσα αποχαύνωσης των μαζών, ενώ η επιστημονική σκέψη, η πνευματικότητα, τα συναισθήματα και η ιστορική μνήμη θεωρούνται αδυναμίες. Στην κοινωνία του Huxley, ο νέος ''Μεσσίας'' είναι ο Henry Ford (ιδρυτής της γνωστής αυτοκινητοβιομηχανίας) και το έτος είναι το 641 μΦ (μετά Φόρντ).

Τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, της γενετικής μηχανικής, της φαρμακοβιομηχανίας, της εφαρμοσμένης ψυχολογίας χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη διατήρηση ενός συστήματος καστών (ο Huxley θεωρούσε ότι είναι αδύνατη η ύπαρξη μιας αταξικής κοινωνίας). Οι άνθρωποι γεννιούνται αποκλειστικά στο εργαστήριο και κατόπιν κατανέμονται στην αντίστοιχη κάστα, Α έως Ε, όπου και θα εκπαιδευτούν για να έχουν συγκεκριμένα καθήκοντα και υποχρεώσεις.

Η έννοια της κλασικής οικογένειας θεωρείται ξεπερασμένη. Ξεπερασμένες θεωρούνται επίσης και οι παλιές θρησκείες και στη θέση τους υπάρχουν τελετές όπου οι παρευρισκόμενοι καταναλώνουν ''Σώμα'', το ναρκωτικό της εποχης και κατόπιν επιδίδονται σε σεξουαλικά όργια. Για να παραμείνει αυτή η κοινωνία ''ευχαριστημένη'', υπάρχει τεράστια προσφορά υλικών αγαθών κάτι που με τη σειρά του κινεί τα γρανάζια της παραγωγής και κρατά την οικονομία ζωντανή.

Ουδείς είναι δυστυχισμένος καθότι λαμβάνει όλα εκείνα τα υλικά αγαθά που του αναλογούν, καθώς και γενναίες ποσότητες του ναρκωτικού. Ουδείς επίσης φιλοδοξεί να αλλάξει κάστα διότι έχει ''προγραμματιστεί'' από τη γέννα να ακολουθήσει συγκεκριμένη πορεία στη ζωή του.

Το διάσημο προφητικό μυθιστόρημα του Χάξλεϋ, δέχθηκε σφοδρότατη κριτική και σε πολλές χώρες απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του. Μας παρουσιάζει ένα εφιαλτικό καινούριο κόσμο, με ένα απολύτως ιεραρχικό και πανίσχυρο κράτος, με τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, της γενετικής μηχανικής, της φαρμακοβιομηχανίας, της εφαρμοσμένης ψυχολογίας να χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των μαζών και με τον υλισμό και την ηδονή ως τους νέους θεούς Οι άνθρωποι νομίζουν ότι ζουν σε μια μια ιδανική κοινωνία που τους παρέχει τα πάντα. Στη πραγματικότητα όμως είναι σκλάβοι χωρίς να το αντιλαμβάνονται.

Η ιδιοφυία του Θαυμαστού καινούργιου κόσμου, έγκειται στο γεγονός ότι προβλέπει μια κοινωνία στην οποία οι άνθρωποι έχουν αυτοϋποδουλωθεί και απολαμβάνουν την φαινομενική ευημερία τους, απασχολημένοι με αγαθά που πολλές φορές είναι άχρηστα και με μοναδικό σκοπό τους την εξεύρεση της ηδονής και της ευχαρίστησης.

Αντίθετα το έργο του Orwell, 1984 περιγράφει μια εξίσου δυστοπική κοινωνία, στην οποία το καθεστώς χρησιμοποιεί τη καταστολή και το τρόμο για να διατηρήσει τη τάξη. Στη κοινωνία του Huxley, αυτά τα μέσα είναι περιττά.

Άραγε στις μέρες μας πόσα από αυτά τα πρότυπα προβάλλονται; Υπερκαταναλωτισμός, φθηνό και ανούσιο θέαμα, φθηνό σεξ και υπέρμετρη φιλαυτία αποτελούν το κανόνα και όχι την εξαίρεση. Ο Huxley το 1946 είχε πει: ''Τότε, (1932) η ''ουτοπία'' φαινόταν να βρίσκεται μακριά. Την είχα τοποθετήσει 600 χρόνια από τώρα στο μέλλον. Σήμερα όμως δεν φαίνεται τόσο μακρινή. Ο τρόμος μπορεί να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας μέσα σ έναν αιώνα. Κι αυτό, αν γλιτώσουμε από το κομμάτιασμα μιας τεράστιας έκρηξης στο μεταξύ''. 





Ο ''Μεγάλος Αδερφός'' από τη ταινία ''1984''