Ο πρώην εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Π. Ρουμελιώτης, περιγράφει στο βιβλίο του το δραματικό χρονικό και το παρασκήνιο. Τι αναφέρει για τον Γ. Παπανδρέου και τον Γ. Παπακωνσταντίνου
Είναι από τις λίγες φορές που η καταγραφή μιας τραγωδίας γίνεται πριν καν τελειώσει. Αλλά η τραγωδία, στην οποία έχει οδηγηθεί η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός, έχει ακόμη μέλλον και γι' αυτό έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον η καταγραφή σε 383 σελίδες του χρονικού και του άγνωστου παρασκηνίου που οδήγησε την Ελλάδα στην αγκαλιά του ΔΝΤ και των Μνημονίων από έναν «αυτόπτη μάρτυρα» και από μια άποψη εκ των πρωταγωνιστών, τον πρώην εκπρόσωπο της χώρας μας στο ΔΣ του ΔΝΤ, καθηγητή και πρώην υπουργό Παναγιώτη Ρουμελιώτη.
Το βιβλίο του με τίτλο: «Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής στο ΔΝΤ - Πώς και γιατί φθάσαμε στο Μνημόνιο», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Λιβάνη», δεν δίνει εύκολες απαντήσεις .
Περιγράφει αναλυτικά τη λειτουργία των μηχανισμών του ΔΝΤ που αποφάσισαν την εμπλοκή στην υπόθεση του ελληνικού χρέους, τον τιμωρητικό και εκδικητικό ρόλο που διαδραμάτισαν «εταίροι», όπως οι Γερμανοί, Φινλανδοί κ.ά. και ανοίγει μια μεγάλη συζήτηση για τις ευθύνες τής τότε πολιτικής ηγεσίας της χώρας, του Γ. Παπανδρέου, αλλά και του Γ. Παπακωνσταντίνου για τον τρόπο που χειρίστηκαν την κρίση χρέους.
Ηδη έχει γίνει δημόσια συζήτηση και αντιπαραθέσεις με αφορμή τις δηλώσεις του κ. Ρουμελιώτη για την πρόταση του Ντομινίκ Στρος Καν να επιδιωχθεί αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και στο βιβλίο αναφέρονται λεπτομέρειες και για την επιχειρηματολογία του κ. Στρος Καν, την επιμονή του σε αυτή την πρόταση, αλλά και την απόρριψή της από ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες που είχαν στόχο την παραδειγματική τιμωρία της Ελλάδας και την προστασία των συμφερόντων των τραπεζών τους.
Περιγράφεται όμως και η ενημέρωση που είχε κάνει ο ίδιος στον Γ. Παπανδρέου τηλεφωνικώς στις 13 Μαΐου 2010 και σε email (το οποίο παρουσιάζεται στο βιβλίο) προς τον Γ. Παπακωνσταντίνου στις 11 Ιουνίου 2011.
Στις 23 Ιουλίου ενημέρωσε και διά ζώσης τον Γ. Παπανδρέου για τη θέση του Στρος Καν για αναδιάρθρωση αλλά ο τότε πρωθυπουργός επικαλούμενος την αδυναμία εξαναγκασμού των εταίρων σε μια τέτοια επιλογή, απάντησε ότι θα σύστηνε επιτροπή για να εξετάσει το θέμα.
Η επιλογή που έγινε τελικά, όμως, αποδείχθηκε ιδιαίτερα τραγική για την Ελλάδα, σε αντίθεση με τα οφέλη που αποκόμισαν οι ξένες τράπεζες, όπως αναλυτικά και με στοιχεία αποδεικνύει ο κ. Ρουμελιώτης, εκφράζοντας πάντως την εκτίμηση ότι δεν έγινε προσπάθεια από την Αθήνα να εκμεταλλευθεί την προτίμηση του ισχυρού τότε άνδρα του ΔΝΤ για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Περιγράφεται μάλιστα το παρασκήνιο της ματαίωσης της συνάντησης που είχε προγραμματιστεί τον Οκτώβριο του 2010 του Στρος Καν με τους Γ. Ζανιά και Π. Χριστοδούλου στην Ουάσιγκτον για να εξετάσουν τρόπους μεθόδευσης της αναδιάρθρωσης, κάτι που έγινε με παρέμβαση του Π. Τόμσεν στον τότε υπουργό Γ. Παπακωνσταντίνου.
Ο Π. Ρουμελιώτης προειδοποιεί για τον «ανηφορικό μαραθώνιο» που έχει να ανέβει η Ελλάδα, αλλά και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στους δανειστές τονίζοντας ότι «αν συνεχίσουν να παραφορτώνουν τη βάρκα που λέγεται Ελλάδα, τότε θα τη βουλιάξουν στον βυθό της ανθρώπινης καταστροφής και απελπισίας προκαλώντας απρόβλεπτες συνέπειες...».
Οσο για τους όρους, με τους οποίους διεξήχθη η διαπραγμάτευση και η σύναψη των δύο δανειακών συμβάσεων, η άποψη του Π. Ρουμελιώτη κρύβεται πίσω από τους στίχους του Κ. Π. Καβάφη, με τους οποίους ξεκινά το βιβλίο του: «Εν μεγάλη Ελληνική αποικία 200 π.Χ.».
Αποσπάσματα από το βιβλίο
ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ...
...Το μνημόνιο ήταν ένα μέσο για να μετατραπεί το χρέος της Ελλάδας προς ιδιώτες σε χρέος προς κυβερνήσεις. Παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις των εκπροσώπων των ευρωπαϊκών χωρών, οι ευρωπαϊκές τράπεζες που είχαν στην κατοχή τους ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου θα προσπαθούσαν να τα ρευστοποιήσουν όσο το δυνατόν πιο σύντομα, ώστε να περιορίσουν τις απώλειές τους από μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας...
ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
...Ας επανέλθουμε, όμως, στο σοβαρότερο λάθος που διέπραξαν οι εταίροι μας στην Ευρωζώνη: στην άρνησή τους να αποδεχτούν τις προτάσεις εκείνων που υποστήριζαν την άμεση αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας. Ευθύνη έχει και η τότε κυβέρνηση, η οποία δεν πίεσε προς αυτή την κατεύθυνση τους Ευρωπαίους εταίρους μας και δεν εκμεταλλεύτηκε την άποψη του Ντομινίκ Στρος Καν ότι ήταν αναγκαία η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Αν η αναδιάρθρωση είχε συμπεριληφθεί στο πρώτο μνημόνιο, δεν θα χρειάζονταν τόσο σκληρά δημοσιονομικά μέτρα για τη δημοσιονομική προσαρμογή και το πρόγραμμα θα είχε περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας...
Η ΜΗ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ...
...Εκείνοι που αρνήθηκαν ή δεν επέμειναν στην έγκαιρη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (κυρίως η Γερμανία, η Γαλλία, η ΕΚΤ, οι ξένες τράπεζες και τα διάφορα επενδυτικά ταμεία) ευθύνονται για την απελπιστική κατάσταση, στην οποία οδηγήθηκε η ελληνική οικονομία με την εφαρμογή του πρώτου μνημονίου...
... ΚΑΙ ΟΙ ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ
...Τελικά, οι ξένες τράπεζες κατάφεραν να περιορίσουν την έκθεσή τους σε ελληνικά κρατικά ομόλογα και, επομένως, τις ζημίες τους από το μεγαλύτερο κούρεμα (53% περίπου), το οποίο αποφασίστηκε στις 26-27 Οκτωβρίου 2011. Πιο συγκεκριμένα, οι ξένες τράπεζες είχαν στην κατοχή τους τον Δεκέμβριο του 2009 ελληνικά ομόλογα αξίας 76 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου, ενώ η έκθεση των ελληνικών τραπεζών σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου ανερχόταν σε 40 δισεκατομμύρια ευρώ. Τον Ιούλιο του 2011, οι ξένες τράπεζες είχαν μειώσει την έκθεσή τους σε ελληνικά ομόλογα στα 38 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου, ενώ αντίθετα οι ελληνικές τράπεζες την είχαν αυξήσει στα 41 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν, λοιπόν, τον Μάιο του 2010 η αξία των ελληνικών ομολόγων είχε κουρευτεί κατά 40%, οι ξένες τράπεζες θα έχαναν 30 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου και οι ελληνικές τράπεζες 16 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου. Με το κούρεμα της τάξης του 53% περίπου, το οποίο πραγματοποιήθηκε βάσει της συμφωνίας της 26ης-27ης Οκτωβρίου, οι ξένες τράπεζες έχασαν 20 δισεκατομμύρια ευρώ - δηλαδή, 10 δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερα από όσα θα είχαν χάσει αν το κούρεμα είχε γίνει τον Μάιο του 2010.
Αντίθετα, οι ελληνικές τράπεζες έχασαν 22 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή, 8 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα από όσα θα είχαν χάσει αν το κούρεμα είχε γίνει τον Μάιο του 2010...
Η ενημέρωση για τη θέση Στρος Καν
...Επειδή μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός ότι είχα ενημερώσει εγκαίρως τον υπουργό Οικονομικών για το ζήτημα της αναδιάρθρωσης του χρέους, οφείλω να αναφερθώ σε ένα ηλεκτρονικό μου μήνυμα στις 11 Ιουνίου 2011, όπου του υπογράμμιζα τα εξής: «Ωστόσο, θέλω να υπενθυμίσω ότι από τον Αύγουστο του 2010 η προσωπική άποψη του Ντομινίκ Στρος Καν και ορισμένων συνεργατών του ήταν ότι μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, το συντομότερο δυνατόν, θα ήταν η καλύτερη λύση. Αυτή την άποψη συνεχίζουν ακόμα να υποστηρίζουν τρία Τμήματα του Ταμείου, λέγοντας μάλιστα ότι με ένα PSI τύπου "rolling over" ή "reprofiling" απλώς αγοράζεις χρόνο»...
...Στη συνάντησή μου με τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου τού επανέλαβα τις απόψεις του Ντομινίκ Στρος Καν για την αναδιάρθρωση του χρέους. Προς τιμήν του, μου είπε: «Πες μου πώς μπορώ να εξαναγκάσω τους εταίρους μας να δεχτούν την αναδιάρθρωση;». Του απάντησα ότι, με τη βοήθεια του Ντομινίκ Στρος Καν, θα μπορούσε να τους πείσει. Ο Γιώργος Παπανδρέου μού είπε ότι ήθελε προηγουμένως να συστήσει μια επιτροπή που θα εξέταζε το ζήτημα. Μου ζήτησε, μάλιστα, να συμμετέχω στην επιτροπή. Δυστυχώς, όμως, ουδέποτε με κάλεσαν να παρευρεθώ στις εργασίες της επιτροπής. Προφανώς, οι συνεργάτες του πρωθυπουργού θα τον έπεισαν ότι δεν θα έπρεπε να ζητήσει από τους ηγέτες της Ευρωζώνης την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους...
του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ, εφημερίδα "Έθνος", 28/9/2012